NGHỆ THUẬT VÀ VẬT LÝ - Trang 462

(không gian), cũng không hẳn là điêu khắc (khối vật chất). Cái mà hai ông gọi
là collage (cắt dán) là một sự pha trộn tài tình của cả hai. Collage được treo
trên tường, giống như tranh, nhưng nó bao gồm các mảnh chất liệu khác nhau,
được gắn với nhau để tạo ra một cấu trúc có thể vươn ra hướng về phía người
xem, giống như điêu khắc. Trong khi bí quyết của tất cả những bức tranh phối
cảnh là ảo giác về một chiều thứ ba hút sâu vào trong tranh, thì collage của các
họa sĩ Lập thể lại trưng ra một chiều thứ ba thực sự, như trong tác phẩm Guitar
(1913) (Hình 242) của Picasso. Đây là lần đầu tiên kể từ thời của Giotto, trong
nghệ thuật đã xuất hiện khái niệm về một chiều mới, giống như chẳng bao lâu
sau đó Einstein sẽ đem đến khái niệm về một chiều hoàn toàn mới trong vật lí.