bé gái bước vào phòng, lật tung đám đồ chơi cho đến khi tìm được chiếc
búa và đánh tới tấp vào Bobo. Cô bé cùng hàng chục em bé khác theo sau
cùng thực hiện những hành vi bạo lực tương tự như trong phim – thậm chí
có cả những hành vi bạo lực mới như sử dụng súng lục đánh búp bê.
Bandura nhận định: “Các em đã sáng tạo những hành vi mới. Một bé gái
còn biết biến một món đồ chơi thành vũ khí tấn công.”
Tiến sĩ tổng kết tác phẩm nghiên cứu kinh điển của mình bằng câu nói dí
dỏm: “Cuộc nghiên cứu này chắc hẳn sẽ loại tôi ra khỏi danh sách những
người được tặng thiệp Giáng Sinh của ngành truyền hình”. Nhưng thật sự,
ông đã đi thẳng vào tâm điểm của các nghiên cứu về thay đổi hành vi.
Tác phẩm này cùng hàng trăm nghiên cứu khác của Bandura đã cho
chúng ta điều cần biết đầu tiên về sức mạnh xoay chuyển. Những chiến
thuật xoay chuyển hoàn toàn có thể nghiên cứu, thử nghiệm và lĩnh hội.
Bandura cũng giúp chúng ta nhận ra không nên lãng phí thời gian vào điểm
nào. Ví dụ: nếu bạn muốn người khác thay đổi, bạn không nhất thiết phải
bắt họ dành thời gian tìm hiểu về những giai đoạn quan trọng trong thời thơ
ấu của họ. Bạn cũng không cần nhọc công tìm những phần thưởng hấp dẫn
để động viên người chơi kiên nhẫn mò đường trong mê cung. Con người
không phải là những quân cờ có thể dễ dàng bị điều khiển theo ý muốn của
bạn dù bạn có nhiều phần thưởng hấp dẫn.
Bandura nhận thấy con người rất phức tạp. Họ suy nghĩ, quan sát, tư duy,
đưa ra kết luận và rồi hành động. Hãy ghi nhớ điều này vì nếu bạn muốn
thay đổi thế giới, bạn phải thay đổi cách người ta hành động. Nếu muốn
thay đổi cách hành động của người khác, trước tiên phải thay đổi cách suy
nghĩ của họ.
THÔNG ĐIỆP DÀNH CHO BẠN
Chúng ta không thể tác động lên người khác là do chưa đủ năng lực chứ
không phải do một điểm yếu nào đó trong tính cách hay thiếu động cơ. Do
vậy, giải pháp chính là phải học liên tục. Chúng ta đều có thể trở thành
