CHƯƠNG 1
BÁN CHO NHÀ BÁO VÀ NHÀ XUẤT BẢN
Xin cầu chúc cho bạn viết một cách khó khăn, bán một cách dễ
dàng.
Ch. Braibant.
Đọc nhan đề chương nầy, chắc có bạn cau mày, bĩu môi:
- Cho viết văn là một nghề, đã quá rồi, lại còn trắng trợn chỉ cách
bán văn, như bán tôm, bán cá nữa!
- Thưa bạn, bạn mắng, tôi xin chịu nhưng vẫn mong bạn đọc hết
chương nầy và hai chương sau để may ra bạn sẽ khoan hồng một
chút với tôi chăng?
Tôi cũng nhận như bạn rằng khi đã lựa nghề cầm bút là mặc
nhiên đã ký một giao kèo với xã hội; theo giao kèo đó, nếu ta phải
chịu thiệt thòi mọi bề, phải hy sinh cho lý tưởng, phải sống và bắt vợ
con sống trong cảnh thiếu thốn, thì cũng không được kêu ca gì cả, và
cái đời của ta cầm bằng như đã bỏ đi.
Tôi cũng nhận như bạn rằng nếu vợ con eo éo ở bên tai:
- Mình, sáng nay bà chủ nhà lại đòi tiền phố đấy.
- Mình, chạy được đồng nào chưa, chiều nay hết gạo đấy.
- Ba, áo con rách, đi học chúng bạn kiêu ngạo quá.
- Ba, ông Đốc nhắc đóng tiền học ba lần rồi.
… thì bạn cũng rán mà đừng nghe, và cứ thản nhiên tra cứu cho
kỹ lưỡng, đẽo gọt cho cẩn thận, không được vì cái nợ cơm áo, vì cái
lụy thê noa mà viết cẩu thả để kiếm tiền, làm xấu hổ cho cây bút.
Thưa bạn, tôi nhận như vậy, nhưng không chịu nhận rằng hễ làm
nghề viết văn là không được nói đến vấn đề tiền bạc và tôi buồn rầu
khi thấy những nhà văn vì đời thiếu tổ chức hoặc vì khờ dại, dễ dãi
mà tự đem thân làm con bò sữa nuôi kẻ khác. Bạn có nhớ chăng hồi
