ngày đêm, chu kỳ tháng âm lịch và chu kỳ “năm mặt trời” – không phải là
những ví dụ duy nhất của sự lặp lại theo chu kỳ trong chuyển động của
những vật thể trên trời; rằng còn có một sự kết hợp lớn hơn trong những
chuyển động của các tinh tú bao trùm toàn bộ các hành tinh cùng với trái
đất, mặt trăng và mặt trời; và rằng thứ “âm nhạc vũ trụ” này, được thể hiện
qua sự hòa âm của dàn hòa tấu vũ trụ, luôn luôn xoay tròn, hết cung này
đến cung khác, trong một chu kỳ vĩ đại mà so với nó thì một năm mặt trời
chỉ như một hạt cát trong sa mạc. Kết luận rút ra là sự sinh và diệt hàng
năm của thực vật, rõ ràng chịu sự điều khiển của chu kỳ mặt trời, có hiện
tượng tương ứng là chu kỳ sinh và diệt của tất cả mọi thứ trong vòng đời vũ
trụ.
Phương pháp diễn giải lịch sử nhân loại theo khái niệm các chu kỳ này
rõ ràng là đã mê hoặc Plato (Thời gian, 21 E-23 C, và Chính trị, 269 C-273
E), và học thuyết tương tự lại xuất hiện ở một trong những đoạn nổi tiếng
nhất trích từ tập thơ Đức Mẹ đồng trinh, bài thứ tư:
Ultima Cumaei venit iam carminis aetas;
Magnus ab integro saeclorum nascitur ordo.
Iam redit et virgo, redeunt Saturnia regna,
Iam nova progenies caelo demittitur alto …
Alter erit tum Tiphys et altera quae vehat Argo
Delectos heroas; erunt etiam altera bella
Atque iterum ad Troiam magnus mittetur Achilles.
Đức Mẹ đồng trinh sử dụng thuyết chu kỳ để tô điểm cho bài hát ca
ngợi chủ nghĩa lạc quan lấy cảm hứng từ hòa ước Augustan của thế giới Hy
Lạp cổ. Nhưng còn lời chúc tụng “những trận chiến ngày xưa sẽ được tái
diễn” thì sao? Vì sao nhiều cá nhân đã đạt được những thành tựu đáng kể
và có được cuộc sống hạnh phúc lại khẳng định chắc nịch rằng họ không
muốn sống lại như thế một lần nữa, và rằng “lịch sử tự do” đáng giá hơn là
một “điệp khúc” lặp đi lặp lại? Câu hỏi này, chưa được Đức Mẹ đồng trinh
đề cập, đã được Shelley giải đáp trong đoạn cuối của vở Hy Lạp, bắt đầu