bặm của thành phố Chết khỏi đôi chân mình, nhưng không nhìn thấy “ánh
sáng phía chân trời xa”. “Người trần tục nói: ‘Ôi thành phố của Cecrops
thân yêu’; nhưng liệu có ai nói là ‘Ôi thành phố của Zeus thân yêu
không?’”
– nhưng “thành phố của Zeus” mà Marcus nói tới không phải
là Civitas Dei (‘thành phố của Thượng đế dưới trần thế’) của Augustine; và
cuộc hành trình là một cuộc rút lui theo kế hoạch chứ không phải là một
chuyến hành hương do đức tin xui khiến. Đối với nhà hiền triết, việc thoát
thân thành công khỏi thế giới này là mục đích tối hậu, và việc nhà hiền triết
làm gì sau khi đã vượt qua được ngưỡng cửa của thành phố trú ẩn của ông
ta thực sự không thành vấn đề. Các triết gia Hy Lạp cổ phác họa trạng thái
của nhà hiền triết được giải phóng là trạng thái thưởng ngoạn hạnh phúc
(…), và Đức Phật (nếu học thuyết của Ngài được phản ánh một cách trung
thực qua kinh Đại thừa) thẳng thắn bày tỏ rằng, miễn là mọi khả năng quay
trở lại đều bị loại trừ, thì bản chất của trạng thái thay thế trong đó tathāgata
an nghỉ là một vấn đề không quan trọng.
Cõi Niết bàn hoặc “thành phố của Zeus” bí hiểm và trung lập này, vốn
là mục tiêu của lối sống biệt tịch, là sự đối lập hoàn toàn với vương quốc
thiên đàng gia nhập bằng con đường kinh nghiệm tôn giáo của phép biến
hình. Mặc dù “thế giới khác” về cơ bản loại trừ thế giới trần tục của chúng
ta, song “thế giới khác” thần thánh này vượt quá cuộc sống trần tục của con
người mà không được hạ thấp để bao hàm nó.
“Và khi những người Pharisee hỏi Ngài rằng, khi nào nước
Chúa Trời đến nơi, Ngài trả lời họ rằng: ‘nước Chúa Trời đến
chẳng hề báo trước; người ta sẽ không bảo ngươi ‘Ở đây này!’
hay ‘Đằng kia kìa!’ vì, hãy chú ý đây, nước Chúa Trời nằm ngay
bên trong bản thân ngươi.’”
Chúng ta sẽ thấy rằng vương quốc của Chúa là một khái niệm mang
bản chất tích cực, trong khi “thành phố của Zeus” là khái niệm tiêu cực, và
rằng, trong khi con đường biệt tịch chỉ là một hành động rút lui đơn thuần,
con đường biến hình mới là vận động mà chúng ta đã nghiên cứu và đặt tên
là “rút lui và trở lại”.
