ứng xử cá nhân này có khuynh hướng được con người bộc lộ trong mọi tình
huống xã hội khác nhau. Ngay cả trong đời sống của các xã hội nguyên
thủy, chúng ta cũng có thể phân biệt được các ranh giới mang ý nghĩa vui
vẻ và đau khổ, cũng như sự đan xen của những tâm trạng này theo chu kỳ
hàng năm trong các nghi lễ tập thể của bộ lạc nhằm biểu lộ cảm xúc của
các thành viên. Tuy nhiên, khi sử dụng từ buông thả với tư cách một lựa
chọn thay thế cho tính sáng tạo trong đời sống của các nền văn minh đang
tan rã, chúng ta muốn nói tới một điều chính xác hơn dòng cảm xúc nguyên
thủy này. Chúng ta muốn nói đến một tâm trạng trong đó sự tự mâu thuẫn
được chấp nhận – có ý thức hoặc vô ý thức, trên lý thuyết hoặc trong thực
tiễn – như là chọn lựa thay thế cho sự sáng tạo. Những ví dụ về chủ nghĩa
buông thả theo ý nghĩa này có thể được nhận ra không mấy khó khăn nếu
chúng ta đặt chúng bên cạnh những ví dụ về chủ nghĩa tự chủ, một chọn lựa
khác để thay thế cho tính sáng tạo.
Ví dụ như vào thời kỳ rối ren của xã hội Hy Lạp cổ, trong thế hệ đầu
tiên sau khi xã hội này suy sụp, một cặp hiện thân của hai chủ nghĩa buông
thả và tự chủ đã được Plato giới thiệu qua chân dung của Alcibiades và
Socrates trong tập Tiểu luận, hoặc Thrasymachus và Socrates trong tác
phẩm Cộng hòa – Alcibiades, kẻ nô lệ của dục vọng, đại diện cho chủ
nghĩa buông thả trong thực tiễn, còn Thrasymachus, người chủ trương “sức
mạnh tinh thần là chân lý”, đại diện cho tư tưởng tương tự trên lý thuyết.
Ở chương tiếp theo trong câu chuyện về xã hội Hy Lạp cổ, chúng ta sẽ
thấy những đại diện tiêu biểu của các nỗ lực tự khẳng định thay cho tính
sáng tạo đang tìm kiếm một sự thừa nhận rộng rãi con đường ứng xử của
mình qua lời tuyên bố đây là “lối sống thuận theo bản năng”. Khẳng định
này được đưa ra từ những người sống theo chủ nghĩa hưởng lạc tầm
thường, những kẻ đã dựa dẫm và làm ô danh triết lý của Epicurus, và vì sự
xúc phạm đó đã bị nhà thơ theo trường phái Epicurus là Lucretius đả kích
nặng nề. Mặt khác, chúng ta thấy sự ủng hộ “bản tính tự nhiên” được
những người yếm thế, mà Diogenes là ví dụ tiêu biểu nhất, và theo một
kiểu cách tinh tế hơn ở những người khắc kỷ.
