không thể tìm thấy trong một hiện tượng vốn là một trong các kết quả của
nó.
Việc từ bỏ bảng mẫu tự Ả Rập gần đây của người Thổ để thay thế
bằng bảng mẫu tự Latinh cũng được giải thích theo những lý lẽ tương tự.
Mustafa Kemal Ataturk và các môn đệ của ông đã tiến hành Tây phương
hóa triệt để ngay trong lòng thế giới Hồi giáo của họ. Họ đã đánh mất niềm
tin vào truyền thống của mình, và vì vậy đã khước từ trung gian văn học,
phương tiện truyền bá của nó. Một cách giải thích tương tự cũng có thể
được vận dụng trong trường hợp từ bỏ những loại chữ viết truyền thống
khác của các nền văn minh đang hấp hối trước kia: chẳng hạn như chữ viết
tượng hình ở Ai Cập và chữ viết hình nêm ở Babylon. Khuynh hướng thủ
tiêu hệ chữ viết Trung Hoa cổ đại hiện nay cũng có thể được nhận rõ ở
Trung Quốc và Nhật Bản.
Một ví dụ thú vị về việc thay thế kỹ thuật này bằng kỹ thuật khác là sự
từ bỏ phong cách kiến trúc Hy Lạp cổ để thay thế bằng phong cách
Byzantine mới lạ hơn. Trong trường hợp này, các kiến trúc sư của một xã
hội đang hấp hối đã từ bỏ sơ đồ tương đối đơn giản của kết cấu hình cột để
thử chinh phục một thách thức khó khăn trong việc hoàn thiện một tòa nhà
hình chữ thập với mái vòm hình tròn, cho nên chắc chắn không thể có
chuyện thất bại về mặt năng lực kỹ thuật. Làm sao có thể tin rằng các kiến
trúc sư Ionian, những người đã giải quyết thành công những vấn đề về kết
cấu của nhà thờ Haghia Sophia cho Hoàng đế Justinian, lại không thể xây
dựng được một đền thờ Hy Lạp cổ nếu đó là ý muốn của bậc cầm quyền –
và của chính họ? Justinian và các kiến trúc sư của ông áp dụng một phong
cách mới, bởi phong cách cũ đã trở nên khó chịu đối với họ do mối liên
quan giữa nó với những gì còn lại của một quá khứ chết chóc và đang thối
rữa.
Dường như kết luận cuối cùng từ cuộc điều tra của chúng ta là, sự từ
bỏ một phong cách nghệ thuật truyền thống là dấu hiệu cho thấy nền văn
minh liên quan với phong cách đó đã bị rạn nứt từ lâu và giờ đây đang tan
