Nếu nhìn vào lịch sử của những nỗ lực trên, chúng ta sẽ thấy có một
bước ngoặt xảy ra vào thập niên 60 và 70 của thế kỷ cuối. Vào thời kỳ đó,
chế độ dân chủ hà hơi tiếp sức cho chủ nghĩa công nghiệp trong nỗ lực
giảm bớt số lượng đơn vị kinh tế và rào cản giữa chúng. Sau ngày đó, chủ
nghĩa công nghiệp và chế độ dân chủ lật ngược chính sách và đi theo hướng
đối nghịch nhau.
Trong lần đầu xem xét quy mô của các đơn vị kinh tế, chúng ta thấy
vào cuối thế kỷ 18, nước Anh là khu vực tự do mậu dịch lớn nhất ở thế giới
phương Tây, điều này lý giải tại sao Cách mạng công nghiệp diễn ra tại
chính nước Anh chứ không phải nơi nào khác. Nhưng vào năm 1788, các
cựu thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ thủ tiêu hoàn toàn rào cản thương mại giữa
các tiểu bang, và tạo ra khu vực tự do mậu dịch lớn nhất và xã hội công
nghiệp hùng mạnh nhất trên thế giới. Mấy năm sau, cách mạng Pháp phá
bỏ hết biên giới thuế quan giữa các tỉnh, và phá vỡ luôn sự thống nhất kinh
tế của nước Pháp. Gần giữa thế kỷ 19, nước Đức đã hình thành liên minh
thuế quan, tiền thân của sự thống nhất chính trị. Nếu xét nửa kia của
chương trình giảm thuế quan và phá bỏ các rào cản địa phương khác theo
hướng mậu dịch quốc tế, chúng ta sẽ thấy Pitt (người nhận mình là học trò
của Adam Smith) phát động phong trào ủng hộ nhập khẩu tự do, được Peel,
Cobden, và Gladstone hoàn thành vào những năm giữa thế kỷ 19; nước Mỹ
sau khi thử nghiệm đánh thuế nặng đã chuyển dần sang hướng tự do mậu
dịch từ 1832 đến 1860; cả Louis Phillipe và Napoleon III của nước Pháp
lẫn nước Đức trước thời Bismarck đều đi theo cùng một hướng.
Đến đây thì ngọn gió chính trị đã đổi chiều. Chủ nghĩa dân tộc dân chủ
(đã hợp nhất nhiều chính quyền địa phương làm một ở Đức và Ý) làm tan
rã các Đế chế Hapsburg, Ottoman, và Nga đa quốc gia. Sau khi kết thúc
Thế chiến thứ I (1914-1918), đơn vị tự do mậu dịch cũ của chế độ quân chủ
chia thành một số quốc gia có người kế vị, mỗi quốc gia cố liều lĩnh đạt tới
chính sách tự cấp tự túc kinh tế, trong khi cụm quốc gia khác chen mình
vào giữa nước Đức và nước Nga. Trong lúc đó, phong trào tiến tới tự do
