người theo đạo Cơ Đốc phương Tây vào một thể thống nhất không bị ngăn
trở. Sau này, khi cứng lại dưới sức ép của sự xung đột, những sợi tơ biến
thành xích sắt và đè nặng lên vai các nhà quý tộc địa phương và người dân
tới mức họ giận dữ phá bung mọi xiềng xích. Họ đang phá bỏ thể thống
nhất toàn thế giới mà Giáo hoàng đã dày công gìn giữ.
Trong công việc sáng tạo của Giáo hoàng, dĩ nhiên không phải là năng
lực quản lý hay né tránh những tham vọng vốn là động lực sáng tạo; Giáo
hoàng có thể sáng tạo vì không ngại dấn thân vào nhiệm vụ đưa người ta
đến những ước muốn một cuộc sống tốt đẹp và phồn thịnh hơn trong xã hội
non trẻ. Khát vọng từ giấc mộng hão huyền của thiểu số hay cá nhân cô lập
chuyển thành sự nghiệp chung mang tính thuyết phục và khiến mọi người
hưởng ứng khi nghe Giáo hoàng đặt cược chúng bằng cơ đồ của tòa thánh
Vatican. Nền cộng hòa Cơ Đốc giáo giành thắng lợi nhờ Giáo hoàng tung ra
các chiến dịch rửa tội hoang dâm và tham nhũng trong giới tăng lữ, giải
phóng đời sống của giáo hội khỏi sự can thiệp của quyền lực, và giải thoát
các thánh địa khỏi nanh vuốt của người Thổ đấu tranh cho đạo Hồi. Tuy
nhiên, đây không phải là toàn bộ công việc của Giáo hoàng thời
Hildebrand; vào những thời điểm căng thẳng quyết liệt nhất, các Giáo
hoàng dành tâm trí cho công tác hòa bình.
Giáo phái Hildebrand sụp đổ cũng khác thường như khi ra đời; mọi ưu
điểm đưa nó lên cực thịnh dường như đã thay đổi, nó bị dìm xuống bùn
đen. Thể chế một thời đấu tranh và chiến thắng trong trận chiến tự do tôn
giáo chống lại sức mạnh vật chất giờ bị nhiễm thói xấu. Tòa thánh Vatican
từng đi đầu trong cuộc đấu tranh chống lại việc buôn thần bán thánh giờ
đây yêu cầu giới tăng lữ phải trả phí thu nhận để được thăng chức tu sĩ.
Xưa kia đi đầu trong tiến bộ về luân lý và tri thức, triều chính tòa thánh
giáo hội Cơ Đốc giáo La Mã giờ biến mình thành pháo đài của chủ nghĩa
bảo thủ tôn giáo. Quyền lực tối cao của giáo hội bị tước đoạt bởi chính
công cụ mà Giáo hoàng đã tự nghĩ ra để làm cho nó hiệu quả. Cuối cùng,
Giáo hoàng phải bằng lòng với quyền lực khiêm tốn trên một trong những
lãnh địa nhỏ bé nhất thuộc đế quốc bị mất của mình. Có thể chế nào trao cơ
