năm 2750 trước CN, dựa trên hai vị trí được khảo sát đầu tiên) có mối quan
hệ rất gần gũi với nền văn hóa của người Sumer ở Iraq.
Chúng ta có thể nhận diện xã hội mà trong đó Đế chế Sumer và Akkad
đóng vai trò chính quyền trung ương hay không? Phân tích các tiền đề của
đế chế này, chúng ta tìm thấy bằng chứng về một thời kỳ loạn lạc trong đó
nhà quân sự Sargon người Akkad, xứ Agade, là một biểu tượng đáng chú ý.
Lùi xa hơn nữa, chúng ta thấy một thời kỳ phát triển hưng thịnh và sáng tạo
mà những gì khai quật được ở Ur trong thời gian gần đây đã minh chứng.
Chúng ta không biết là thời kỳ này kéo dài bao nhiêu ngược dòng thời gian
trong (hay vượt qua) thiên niên kỷ thứ tư trước CN. Xã hội đã nhận diện
này có thể gọi là xã hội Sumer.
Các xã hội Hittite và Babylon. Sau khi nhận diện được xã hội Sumer,
chúng ta có thể tiếp tục nhận diện hai xã hội khác bằng phương pháp khảo
sát, lần này không phải từ xã hội mới đến xã hội cũ mà theo thứ tự ngược
lại.
Nền văn minh Sumer trải dài đến phía đông bán đảo Anatolia, sau này
gọi là Cappadocia. Những tấm thẻ đất sét, rất ấn tượng vì trên đó có khắc
các tài liệu buôn bán giao dịch bằng chữ viết hình nêm, đã được các nhà
khảo cổ tìm thấy ở Cappadocia, là chứng cứ chứng minh điều này. Sau khi
Hammurabi qua đời, lúc chính quyền trung ương của xã hội Sumer sụp đổ,
các vùng lãnh thổ Cappadocia của nó bị những người man di đến từ phía
tây bắc chiếm đóng. Vào khoảng năm 1750 trước CN – Vua Mursil I xứ
Khatti - người cai trị chính quyền thừa kế trong phần tư thế kỷ này, đã tấn
công và đánh bại Babylon. Kẻ xâm lược rút về mang theo chiến lợi phẩm
và những người man di khác - người Kassite đến từ Iran - thành lập một thế
lực ở Iraq tồn tại trong vòng sáu thế kỷ. Đế chế Khatti trở thành hạt nhân
của một xã hội Hittite mà những kiến thức rời rạc của chúng ta về nó chủ
yếu có được từ những ghi chép của người Ai Cập, theo đó người Hittite
thường xuyên ở trong tình trạng chiến tranh sau khi Thothmes III (1480-
1450 trước CN) mở rộng quyền cai trị người Ai Cập đến Syria. Sự suy tàn
của Đế chế Hittite diễn ra cùng thời kỳ Völkerwanderung đã hủy diệt Đế
