hội của họ mà còn phổ biến chúng cho tầng lớp thiểu số thống trị, những
người được mong đợi, theo sự suy diễn của chúng ta, sẽ áp đặt khuôn mẫu
văn minh của chính họ lên những kẻ bơ vơ lạc lõng đã lọt vào lồng lưới của
họ.
Một điều đáng ngạc nhiên hơn nữa mà chúng ta đã chứng kiến là tầng
lớp thiểu số thống trị đã cho thấy nó tiếp thu ảnh hưởng văn minh của tầng
lớp bị trị bên ngoài một cách hết sức dễ dàng, nếu chúng ta xét rằng những
tập đoàn chiến tranh hiếu chiến này được tách biệt hoàn toàn so với tầng
lớp thiểu số thống trị bởi một đường biên giới quân sự và rằng di sản xã hội
của những người rợ này được dự đoán là thiếu cả sức hấp dẫn lẫn uy tín để
có thể xâm nhập vào nền văn minh mà tầng lớp bị trị bên trong là những
người thừa kế.
Vậy mà thực tế là chúng ta đã thấy trong số ba thành phần được tạo ra
từ sự chia rẽ của xã hội đang tan rã, chính thiểu số thống trị là tầng lớp dễ
mắc phải cảm giác rối ren nhất, và hậu quả cuối cùng của hiện tượng “bần
cùng hóa” tầng lớp thiểu số thống trị là sự biến mất của tầng lớp đó trong
cơ thể của xã hội đang sụp đổ. Cuối cùng, thiểu số thống trị đã chuộc lại tội
lỗi của nó bằng cách hàn gắn sự chia rẽ do chính bàn tay nó tạo ra và tự hòa
mình vào những tầng lớp bị trị của chính nó.
Trước khi cố gắng lần theo quá trình bần cùng hóa này trên hai con
đường song song của nó – sự tầm thường hóa do tiếp xúc với tầng lớp bị trị
bên trong và man rợ hóa vì tiếp xúc với tầng lớp bị trị bên ngoài – có lẽ sẽ
thuận lợi hơn nếu chúng ta liếc mắt qua một số chứng cứ về khả năng tiếp
thu của những nhà xây dựng đế chế, bởi phẩm chất này có thể giúp giải
thích phần nào cho kết luận của chúng ta.
Đa số các chính quyền trung ương do các nhà xây dựng đế chế này
thiết kế và xây dựng nên đều là sản phẩm của các cuộc chinh phạt quân sự
và do đó chúng ta có thể tìm kiếm bằng chứng về khả năng tiếp thu trong
lĩnh vực kỹ thuật quân sự. Ví dụ như, theo Polybius, người La Mã đã loại
bỏ trang bị dành cho kỵ binh của chính mình và bắt chước theo trang bị kỵ
binh của những người Hy Lạp mà họ đang chinh phạt. Những nhà sáng lập
