chúng ta theo sát quá trình thông qua các giai đoạn liền lạc của nó.
Thái độ tò mò của Socrates về tôn giáo Bendis của người Thrace cũng
giống như tâm trạng của một người cùng thời với Socrates, Herodotus,
được thể hiện qua những bài luận của ông về nghiên cứu tôn giáo. Mối
quan tâm của ông đến vấn đề này về cơ bản mang tính khoa học. Tuy
nhiên, các vấn đề về thần học đã trở thành một mối quan ngại khá lớn đối
với tầng lớp thiểu số thống trị sau khi Alexander Đại đế lật đổ Đế chế
Achaemenid, khi các nhà thống trị Hy Lạp của các chính quyền thừa kế cần
cung cấp một nghi lễ cho nhu cầu tín ngưỡng của các thành phần dân số đa
dạng của họ. Đồng thời, các nhà sáng lập và truyền bá các trường phái triết
học Khắc kỷ và Hưởng lạc đã cung cấp sự an nhàn về tâm linh dành cho
linh hồn của từng cá nhân cảm thấy mình cô đơn và lầm đường lạc lối trong
khu rừng hoang của tinh thần. Tuy nhiên, nếu chúng ta lấy thước đo là xu
hướng thịnh hành của triết học Hy Lạp cổ trong thời kỳ này là trường phái
Plato, chúng ta sẽ thấy các học trò của ông trong suốt hai thế kỷ sau thời
Alexander vẫn ngày một đi xa hơn trên con đường của chủ nghĩa hoài nghi.
Bước ngoặt quyết định của trào lưu này đến cùng với một triết gia
Khắc kỷ người Hy Lạp gốc Syria, Posidonius xứ Apamea (khoảng 135-51
trước CN), người đã mở rộng cánh cổng Khắc kỷ để tiếp nhận các tín
ngưỡng phổ biến. Không đầy hai thế kỷ sau, vai trò lãnh đạo trường phái
Khắc kỷ được chuyển sang cho Seneca, em trai của Gallio, và là người
cùng thời với thánh Paul. Có những đoạn trong các tác phẩm triết học của
Seneca tương đồng với các ý trong thư từ của thánh Paul tới mức một số
nhà thần học Cơ Đốc giáo không được nghiêm túc về sau tự cho phép mình
tưởng tượng rằng triết gia La Mã có trao đổi thư từ với nhà truyền giáo Cơ
Đốc. Những phỏng đoán như vậy vừa vô dụng vừa không có khả năng xảy
ra; bởi suy cho cùng, chúng ta chẳng lấy gì làm lạ về sự hòa nhịp trong hai
bản nhạc thiên tài được sáng tác cùng thời dưới cảm hứng của cùng một
kinh nghiệm xã hội.
Trong cuộc nghiên cứu của chúng ta về những mối quan hệ giữa
những người lính biên phòng của một nền văn minh đang tan rã với các thủ
