Nếu phẩm chất đang sống này được coi là chủ nghĩa địa phương
nguyên thủy của thần Yahweh, chúng ta có thể thấy rằng tính độc tôn cũng
là một đặc điểm tiêu biểu và lâu dài trong tính cách của Yahweh, ngoài ra
nó còn mang một giá trị thiết yếu dành cho vai trò lịch sử mà Thượng Đế
của Israel đã đóng trong quá trình thiên khải chân Thượng Đế cho nhân
loại.
Giá trị này được bộc lộ rõ ngay khi chúng ta xem xét ý nghĩa của sự
tương phản giữa chiến thắng cuối cùng của “vị thần đố kỵ” này với thất bại
chung cuộc của các vị thần thủ lĩnh chư thần của hai xã hội láng giềng, hai
thành phần của chiếc cối xay đã nghiền nát cơ cấu chính trị của xã hội
Syria. Về mức độ “rễ sâu gốc vững” và “nhựa sống tràn trề”, cả thần
Amon-Re lẫn Marduk-Bel đều có thể sánh ngang với thần Yahweh, trong
khi họ lại có lợi thế hơn khi được liên kết, trong tâm trí của các tín đồ, với
thắng lợi vật chất to lớn của quê hương Thebes và Babylon của họ, trong
khi các tín đồ của Yahweh bị bỏ mặc, trong nhục nhã và giam cầm, phải tự
thân giải quyết vấn đề xác minh phẩm hạnh của vị thần bảo hộ đã bỏ rơi bộ
tộc trong cơn hoạn nạn. Nếu như, bất chấp lợi thế nêu trên, thần Amon-Re
và Marduk-Bel cuối cùng vẫn bị đánh bại trong “cuộc chiến giữa các vị
thần”, chúng ta khó tránh khỏi việc quy trách nhiệm thất bại cho sự ngây
thơ của họ trước máu đố kỵ của Yahweh. Một sự xóa bỏ – dù là hay hay dở
– tinh thần độc tôn ẩn chứa trong dấu gạch nối giữa hai phần trong tên gọi
của những vị thần tổng hợp này. Không có gì đáng ngạc nhiên khi chứng
kiến thần Amon-Re và Marduk-Bel dung túng cho thuyết đa thần với cái
giá là sự thiếu chặt chẽ trong tính cách của mình, cũng như họ từng dung
túng tình trạng chia rẽ trong cái tôi của riêng họ. Cả hai thần đều được sinh
ra – hay nói chính xác hơn là được tổng hợp nên – để mãn nguyện với tình
trạng nguyên thủy, đó là thống trị những vị thần khác không hề kém linh
thiêng, nếu có kém mãn nguyện, hơn bản thân họ; và sự thiếu tham vọng
bẩm sinh này đã buộc cả hai rời khỏi cuộc đua tranh giành ngôi vị Thượng
Đế độc tôn trong khi sự ghen ghét sục sôi trong lòng chắc chắn đã thúc giục
Yahweh lao về đích đến của cuộc đua mở ra trước mắt tất cả các thần.
