Sự không khoan nhượng một cách tàn nhẫn trước mọi đối thủ cạnh
tranh cũng đã bộc lộ một trong những đức tính cho phép Thượng Đế của
Israel, sau khi trở thành Thiên Chúa của Giáo hội Cơ Đốc giáo, một lần nữa
vượt qua mọi đối thủ trong “cuộc chiến giữa các vị thần” về sau trong Đế
chế La Mã. Những đối thủ của ngài – thần Mithra của Syria, thần Isis của
Ai Cập, thần Cybele của Hittile – sẵn sàng thỏa hiệp với nhau và với bất kỳ
tín ngưỡng nào khác mà họ gặp phải. Tinh thần dễ thỏa hiệp này là nhược
điểm gây tai họa cho các đối thủ của Thượng Đế Tertullian, khi họ phải đối
mặt với một địch thủ chỉ thỏa mãn với chiến thắng “tuyệt đối”, bởi lẽ bất cứ
kết cục nào khác, đối với ngài, đều là sự chối bỏ bản chất của ngài.
Bằng chứng ấn tượng nhất về giá trị của dòng máu đố kỵ chảy trong
huyết quản của những vị thần như Yahweh có thể được cung cấp từ một
chứng cứ phản chứng đến từ thế giới Ấn Độ cổ. Tại đây, cũng như những
nơi khác, quá trình phân rã xã hội đi kèm với sự phát triển một cảm giác
nhất quán trên bình diện tôn giáo. Nhằm đáp ứng khát vọng dâng cao hơn
bao giờ hết của các tâm hồn Ấn Độ muốn hiểu rõ sự nhất quán của Thượng
Đế, các vị thần của số đông quần chúng thuộc tầng lớp bị trị bên trong của
xã hội Ấn Độ cổ dần dần kết hợp và hòa tan thành hai biểu tượng hùng
mạnh là thần Shiva và thần Vishnu. Trạm dừng áp chót này trên con đường
hướng về sự hợp nhất của Thượng Đế được Ấn giáo mở ra cách đây ít nhất
1.500 năm; ấy vậy mà, mặc dù đã có rất nhiều thời gian, Ấn giáo chưa bao
giờ hoàn tất nốt bước đi cuối cùng mà tôn giáo Syria đã thực hiện khi
Yahweh – vốn không thể chịu đựng nổi dù chỉ một đối thủ cạnh tranh duy
nhất – đã “phát lạc” Ahuramazda bằng cách nuốt chửng vị thần này. Trong
Ấn giáo, khái niệm về một Thượng Đế toàn năng, thay vì được hợp nhất, đã
được phân cực xoay quanh hình tượng đối chọi và bổ sung lẫn nhau của hai
ứng cử viên ngang tài ngang sức đã kiên trì nhẫn nhịn để cùng nhau chung
sống.
Đứng trước tình huống kỳ lạ này, chúng ta thường có khuynh hướng
thắc mắc tại sao Ấn giáo lại chấp nhận, như một giải pháp cho vấn đề hợp
nhất Thượng Đế, một thỏa hiệp mà bản thân nó không giải quyết được gì
