đến giờ phút này. Nhưng tất cả những chuyện ấy con sẽ tường tận khi đọc
cuốn sổ tay mà cha sắp trao cho con đây.
Nói đến đây, Nuarếtđin Ali lôi cuốn sổ mà tự tay chàng ghi chép và luôn
luôn mang theo bên mình đưa cho Bêrếtđin Hátxan và nói thêm:
- Con hãy cầm lấy, lúc nào rỗi rãi hẵng đọc! Cuốn sổ này ghi chép nhiều
chuyện, kể cả ngày cha lấy vợ và ngày con ra đời. Đấy là những điều chắc
chắn có ích cho con sau này, cho nên con phải giữ gìn cuốn sổ cẩn thận
không được xa rời!
Bêrếtđin Hátxan vô cùng đau đớn thấy bệnh tình của cha trầm trọng đến
mức vậy, và hết sức xúc động bởi những điều cha vừa trối trăng. Cậu đưa tay
đỡ lấy cuốn sổ. Nước mắt ròng ròng, cậu hứa với cha là sẽ không bao giờ rời
xa cuốn sổ.
Lúc ấy, Nuarếtđin Ali trông vẻ yếu đến mức tưởng chàng sắp trút hơi thở
cuối cùng. Nhưng chàng hồi lại được và nói tiếp như sau:
- Con ơi, câu châm ngôn đầu tiên mà cha muốn dạy cho con, là không nên
giao thiệp với bất cứ hạng người nào. Cách sống an toàn nhất là hãy sống
trước hết với nội tâm của mình và chớ nên thổ lộ một cách quá dễ dàng.
Châm ngôn thứ hai là chớ có bao giờ dùng bạo lực với bất kỳ ai, bởi vì
làm như vậy rồi thì sớm hay muộn mọi người cũng sẽ nổi lên chống đối con.
Con hãy đối xử với cuộc đời như đối với một người chủ nợ mà con rất cần ở
người đó sự ôn hòa, lòng bác ái và lượng khoan dung.
Châm ngôn thứ ba là con hãy giữ im lặng khi có người nhục mạ con.
Phương ngôn đã dạy, lúc gặp tai ương cứ ngậm miệng lại thì khắc tai qua
nạn khỏi. Chính lúc này là lúc con phải đặc biệt thực hành theo câu phương
ngôn ấy. Chắc con đã biết một nhà thơ lớn của chúng ta từng viết, sự im lặng
là vật trang sức và là cái bảo mạng của con người; đừng bao giờ quá nhiều
lời vì lời nói sẽ là trận mưa giông làm hỏng hết mọi mùa màng. Người ta
không bao giờ phải hối hận là vì đã im lặng, ngược lại người ta thường bực
mình vì chuyện mình đã trót nói ra.
Châm ngôn thứ tư, là chớ có bao giờ rượu chè. Say sưa là cội nguồn của
mọi thói xấu.
Châm ngôn thứ năm là phải hết sức dè sẻn. Nếu con không phung phí tài
sản thì con sẽ có thứ để sử dụng khi cần đến tiền. Tuy không nên xài sang
quá cũng không nên hà tiện quá. Con không có nhiều của cải lắm nhưng nếu
con biết cách chi tiêu thì con sẽ có nhiều bè bạn, ngược lại con có thể rất đỗi
giàu sang mà không biết cách sử dụng tiền bạc thì mọi người sẽ xa lánh con,
sẽ bỏ rơi con.
Nói tóm lại, cho đến lúc trút hơi thở cuối cùng, Nuarếtđin Ali vẫn không
