Tôi tìm đường quay trở về ngôi nhà nghỉ của ông Habib, đầu óc rối như
mớ bòng bong. Tôi hoang mang, tôi ngơ ngẩn, tôi không biết mình nên làm
gì bây giờ. Thỉnh thoảng quay lại nhìn về phía đang tiến hành lễ hỏa táng.
Ánh lửa từ giàn thiêu hắt lên trời là lưỡi dao cắt nát con tim tôi.
Tôi về đến nhà. Thoạt gặp, ông Habib hỏi tôi có chuyện gì xảy ra đến nỗi
làm tôi thất thần như vậy. Tôi vừa khóc vừa thuật lại. Ông nghe, cũng rơi
nước mắt thương hại cho tôi. Ông nói:
- Tôi ngạc nhiên sao tiểu thư Canzat lại chịu hỏa thiêu theo một người
chồng già ai cũng biết nàng không yêu.
Ngắt lời ông, tôi vội hỏi:
- Vậy ra nàng có quyền không chịu hỏa thiêu cũng được?
- Đúng vậy, – ông Habib đáp – không ai bắt buộc họ phải chết theo.
Ngược lại, theo lệnh đức vua, vị thống đốc thành phố mỗi lần có người vợ
xin được chết theo chồng đều cho mời từng người đến và đích thân ông hỏi
tại sao có ý định ấy. Quan thống đốc cố thuyết phục các bà ấy từ bỏ ý định
ban đầu của họ. Cuối cùng, chỉ những ai cứ khăng khăng nhất mực đòi chết
theo chồng, mới được ông cho phép.
Như vậy là Canzat tự ý mình không muốn sống nữa. – Ông Habib nói tiếp.
– Có thể nàng tin như tất cả các bà phụ nữ khác, tự nguyện chết theo chồng
để tỏ lòng chung thủy sẽ đời đời vinh hiển nơi cõi vĩnh hằng. Mặt khác, các
bà thường dễ bị mê hoặc trước sự tôn vinh thờ phụng của nhân dân đối với
các vị tiết phụ chịu chết theo chồng như cung cách ấy. Trên thực tế nhân dân
ở đây suy tôn các bà ấy lắm, người ta còn tạc tượng họ và thờ trong các
chùa. Tóm lại, những bà qua đời theo lối ấy được kính như thần thánh, và có
lẽ đấy là điều khuyến khích họ khăng khăng đòi chết theo chồng không nề hà
đau đớn gian nan.
