NGÀY THỨ MỘT TRĂM BẢY MƯƠI SÁU
Những nhận xét của ông Habib gợi trong lòng tôi nhiều suy tư khác nữa.
Tôi hình dung nếu quả nàng Canzat yêu tôi tha thiết như tôi yêu nàng, nàng
đã không tự thiêu nhanh chóng như vậy. Ít nhất trước đó nàng cũng cố một
lần nữa đề nghị tôi kết hôn với những điều kiện nàng từng đề ra lần trước và
tôi đã khước từ, như vậy đâu có mất gì. Đáng ra nàng nên thử thách tôi lần
nữa, và khiến cho tôi lại phải bối rối chẳng biết đối đáp thế nào.
Tôi có khá nhiều lý do để tự an ủi về cái chết của nàng Canzat, dù không
thể nghĩ đến nàng mà không đau khổ. Tôi nói với ông Habib:
- Thưa ngài, đáng ra tôi nên quên nàng Canzat ấy, tôi đã cố gắng hết sức
song không thể vượt qua. Sau những gì đã xảy ra, tôi không còn bụng dạ nào
lưu lại Xêrenđip lâu hơn nữa. Xin ngài vui lòng cho phép tôi rời khỏi nơi
này, cho phép tôi được trở về Basra!
Không muốn ép buộc tôi, ông chủ nhà đồng ý. Ngày hôm sau chúng tôi
rời ngôi nhà nghỉ trở vào thành phố. Việc đầu tiên của tôi khi đến nơi, là hỏi
xem sắp tới có chuyến tàu nào khởi hành về vùng biển Ấn Độ hay không.
Được biết có một tàu buôn từ Surat chở vải hoa sang đây bán, chắc chẳng
bao lâu nữa tàu sẽ bán hết hàng. Tôi quyết định sẽ đáp con tàu này.
Trong khi chờ đợi ngày lên đường, tôi sống khá buồn rầu ở nhà ông
Habib. Ông chủ cố làm cho tôi khuây bớt ưu phiền song không mấy kết quả.
Ngày nào ông cũng nghĩ ra một cách mới cho tôi tiêu khiển. Không bữa ăn
nào ông mời tôi mà không có đàn ca múa hát đi kèm.
Ông còn cho mời đến nhà những cô đào xinh đẹp nhất trong số các gánh
hát phục vụ ở dinh quan thống đốc. Tại thành phố này, có lệ các gia đình có
thể thuê các cô đào ấy về hát ở nhà riêng rồi trả cho họ một số tiền. Ông hy
vọng sẽ có một cô nàng nào đấy đủ lơi lả để lọt vào mắt tôi, và rồi sẽ giúp
cho tôi khuây khỏa dần hình ảnh nàng Canzat.
Trong một buổi chúng tôi đang nghe hát như vậy, có một người nô lệ đến
nhà ông Habib và xin được gặp riêng tôi. Đấy chính là anh nô lệ tôi gặp khi
mới trở lại Xêrenđip lần vừa rồi. Anh chàng ấy đã hứa hẹn với tôi khá nhiều
điều song chẳng hề thực hiện. Anh nói:
- Thưa ngài, nếu tôi không đến gặp ngài sớm hơn, xin ngài hiểu cho, ấy
không phải lỗi tại tôi. Bà chủ cấm tôi được chuyện trò với ngài, và phận tôi
đâu dám không tuân lệnh. Bà một mực giữ đúng tiết hạnh, bà không chỉ hài
lòng chung thủy với một người chồng bà không yêu, hơn thế bà còn xin
được tự thiêu để chết theo chồng, để được người đời rồi đây tôn vinh thờ
phụng. Nhưng thôi, xin đừng nói đến chuyện ấy nữa. Hãy để cho bà ấy được
hưởng hạnh phúc vô cùng tốn kém của bà. Xin trở lại lý do đưa tôi đến gặp
