G
iữa tháng Hai năm 1285. Trước thế giặc mạnh, quân ta chủ
động rút bỏ Vạn Kiếp, Phả Lại, Bình Than để bảo toàn lực
lượng. Một phòng tuyến mới được xây dựng ở bờ bắc sông
Hồng, đối diện với bến Đông Bộ Đầu. Chiến thuyền ta bố trí
thành một dải trên sông. Bờ đê biến thành một luỹ cao chắc chắn
với những rào gỗ, cọc tre vót nhọn.
Trên mặt luỹ, những cỗ pháo dàn hàng sẵn sàng bắn vào đầu giặc.
Để cổ võ quân sĩ, cả vua Trần và Quốc công tiết chế
chỉ huy trận địa này.
Mấy hôm sau, ngày 17 tháng 2 năm 1285, tướng tiên phong của
quân Nguyên là Ô Mã Nhi vượt qua sông Đuống, ồ ạt kéo về Gia
Lâm. Trên đường tiến quân, Ô Mã Nhi bắt được một số quân ta
chưa kịp rút. Thấy cánh tay những binh sĩ này đều thích chữ “Sát
Thát”. Ô Mã Nhi tức giận sai quân chém hết. Đến bờ sông Hồng,
vấp phải phòng tuyến Đại Việt, Ô Mã Nhi dừng lại hạ trại ở dọc bờ
bên kia bến Đông Bộ Đầu. Y vừa kịp dựng xong một lá cờ lớn để phô
trương thì quân ta đã khai pháo, hò reo thách đánh. Pháo trên mặt
đất, pháo dưới thuyền tới tấp trút đạn vào đầu thù. Các cung thủ
Đại Việt trên chiến thuyền bắn tên như mưa. Một số thuỷ quân ta
đánh tràn lên bờ thăm dò nhưng đã bị đẩy lui. Trận đánh kéo dài suốt
sáng đến trưa. Bấy giờ, đại quân giặc do Thoát Hoan và A Lý Hải
Nha chỉ huy cũng sắp tới hợp quân với Ô Mã Nhi. Quân Nguyên đông
lắm, đóng kín khắp vùng Đông Ngàn
, Gia Lâm.
