Hơn thế nữa, nhiều cảnh bạo lực thường diễn ra trong đám cư dân hỗn hợp,
hung hăng và dã man ấy. Ở đây, mọi chủng tộc gặp nhau trong một đám
đông xô bồ! Ở đây, cơn khát vàng, thói say xỉn, tác động của khí hậu nóng
như thiêu, những nỗi thất vọng và niềm cay đắng, góp phần khích động đầu
óc và làm vẩn đục lương tri! Có lẽ, nếu tất cả những con người ấy may mắn
trong cuộc tìm kiếm của mình, có lẽ họ sẽ giữ bình tĩnh hơn và nhẫn nại
hơn! nhưng, thi thoảng một ai trong số họ may mắn tìm thấy đâu đó một
viên đá có giá trị lớn, thì có đến vài trăm người sống leo lắt khổ sở, chỉ
kiếm chút ít đủ cho những nhu cầu của họ, cho dẫu họ chưa rơi vào cảnh
khốn cùng tăm tối nhất! Mỏ như một canh bạc, họ đi đến đấy không chỉ có
nguy cơ mất hết vốn liếng mà cả thời gian, công sức và sức khỏe. Và những
người may mắn được số phận đưa đẩy đến khai thác mỏ ở Vandergaart-
Kopje quả thật ít ỏi!
Cyprien ngày càng nhận thấy điều đó rõ ràng hơn, và chàng tự hỏi liệu có
nên tiếp tục hay không một công việc thu nhập ít ỏi đến thế mà lại còn phải
thay đổi loại hình công việc.
Một sáng nọ, chàng chạm mặt với một toán khoảng mười hai người da đen
nam Phi đến trại để cố tìm việc làm.
Những người tội nghiệp ấy đến từ miền núi xa xăm ngăn cách tỉnh Cafrerie
và các tỉnh thuộc vùng Bassoutos. Họ đi bộ hơn một trăm năm mươi dặm,
xuôi dòng orange, đi thành một hàng dài, ăn thứ gì tìm thấy dọc đường, tức
là rễ cây, quả mọng, châu chấu. Bọn họ đều thân hình xác ve, trông giống
mấy bộ xương di động hơn là con người. Những cẳng chân gầy còm, mình
trần dài ngoằng, da xù xì như thể bao bọc một bộ khung trống rỗng, xương
sườn lòi ra, má thì hõm sâu, trông họ có vẻ sẵn sàng ngấu nghiến miếng bít
tết thịt người hơn là đảm đương tốt ngày công lao động. Thế nên chẳng ai
có ý tuyển mộ họ, và họ cứ ngồi chồm hỗm bên đường, trù trừ, ủ ê, u mê vì
đói khát.
