People pháp
Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam.
Sự thật là trong nhiều khía cạnh, ngữ pháp Việt Nam rất đẹp trời. Tiếng
Anh có lựa chọn “swim, swam, swum, swims, swimming. Chọn sai là chết
đuối. Tiếng Việt chỉ có mỗi lựa chọn “bơi”, áp dụng trong mọi trường hợp,
ghép vào câu như ghép cột mới vào bảng tính Excel. Tôi biết bơi. Tôi đang
bơi. Tôi thích bơi.
Các cấu trúc ngữ pháp tiếng Việt cơ bản đều rất dễ hiểu; một người nước
ngoài học mấy năm có thể viết đủ một trang không bị sai chỗ nào (có thể
nghe lạ, nhưng không bị sai). Một người Việt Nam học tiếng Anh mấy năm
khó làm được như thế, thường sẽ bị thiếu một “been+ing”, thừa một
“was+ed”.
Theo tôi, “phong ba bão táp” không nằm ở ngữ pháp cơ bản mà ở cái tôi
đặt tên là “people pháp”. People pháp là ngữ pháp dành cho quan hệ các
people với nhau. Thú thật mà nói, people pháp Việt Nam rất xấu trời luôn.
Ví dụ, tôi có một người bạn 30 tuổi tên Thủy. Tôi và bạn ấy có một người
bạn chung tên Huyền, mới 25 tuổi. Khi nhắc bạn Thủy với bạn Huyền, tôi
có thể dùng “chị”.
“Huyền ơi, em nhớ qua nhà chị Thủy lấy chìa khóa nhé!”
Ý tôi là “Thủy: chị của em”. Mặc dù Thủy là em của tôi (năm nay tôi 32
tuổi), nhưng khi nhắc Thủy trong câu trên tôi sẽ “nói hộ” Huyền. Đơn giản
phải không? Khi nhắc người B trong lúc nói chuyện với người A thì mình
có thể dùng đại từ xưng hô nói hộ người A.
