từ thủ đô Răn-gun (Rangoon) của Miến Điện sang Sài Gòn ngày 12-9.
Ngay ngày hôm sau, tướng Gra-xi (Gracey) Tư lệnh quân Anh- Ấn, đáp phi
cơ riêng tới Sài Gòn chánh thức thi hành nhiệm vụ giải giới quân Nhật.
Lâm ủy Hành chánh tổ chức đón tiếp tướng Gra-xi thật long trọng. Cờ xí,
băng-rôn, bích chương. Ngoài ra còn có nhiều đoàn nữ sinh chọn trong giới
sinh viên biết tiếng Anh để tặng hoa tại sân bay Tân Sơn Nhất. Khẩu hiệu
viết bằng ba thứ tiếng Việt, Anh, Pháp hoan nghênh phái đoàn Đồng minh
đồng thời nhấn mạnh “Việt Nam của người Việt Nam”, “Độc lập hay là
chết”. Ta treo cờ các nước trong khối Đồng minh: Mỹ, Anh, Nga, Tàu và
Việt minh (kể từ ngày 2-9 đã trở thành Quốc kỳ Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa). Tuyệt đối không có một lá cờ ba sắc. Thái độ đầu tiên của tướng Gra-
xi làm ta thất vọng. Hắn đã đi quá nhiệm vụ và quyền hạn của hắn. Đồng
minh đã nói rõ trong một câu ngắn gọn khi giao nhiệm vụ cho Gra-xi,
nguyên văn tiếng Anh như sau: “sole mission: disarm the Japanese; do not
get involved in keeping order” (nhiệm vụ duy nhất: giải giới quân Nhật,
đừng dính líu trong việc giữ gìn trật tự). Nhưng Gra-xi đã không bắt tay
ngay vào việc giải giới quân Nhật mà tuyên bố quân Anh- Ấn không đủ sức
giữ trật tự, cần có sự tiếp tay của quân Nhật. Thâm tâm của hắn là kéo dài
thời gian để trong vòng 10 ngày nữa quân đội anh và Pháp tới Sài Gòn.
Trong khi chờ đợi, hắn tự quyền phóng thích tù binh Đồng minh từ vĩ tuyến
16 đổ xuống, hầu hết là người Pháp. Trong 10 ngày, từ ngày 13 đến 23-9,
tình hình biến chuyển cực kỳ nghiêm trọng. Luật sư Phạm Văn Bạch vừa
lãnh chức Chủ tịch UBND Nam bộ đã lên tiếng kêu gọi các nhân sĩ tiến bộ
Pháp như nhà văn Man-rô (Andrée Malraux), nữ sĩ Vi-ô-lít (Andrée Viollis)
và các trí thức cánh tả Pháp ủng hộ cuộc chiến đấu giành độc lập của Việt
Nam.
Nhưng tướng Gra-xi theo đúng âm mưu của Pháp vẫn ngoan cố đi sâu can
thiệp vào nội tình Việt Nam. Hắn tuyến bố thiết quân luật, giới nghiêm,
cấm báo chí (hầu hết đều tranh đấu cho độc lập, tự do), cấm biểu tình, cấm
mang vũ khí. Ngày 22, vào sáng sớm, quân Anh chiếm Khám Lớn Sài Gòn,
trại Ông-dèm, chọn 1.000 lính Pháp khỏe mạnh cấp súng để “tiếp tay giữ
gìn trật tự”. Sáng hôm sau, số lính này nhập với 500 quân Pháp tư Mác-xây