Ở trong làng, điền chủ Trương Đình Cung Anh là một người danh giá,
được trọng vọng. Tuy giàu và có học thức nhưng lòng ông vẫn luôn hướng
về phía những người nông dân khốn khổ, luôn sẵn sàng giúp đỡ người
nghèo và bênh vực kẻ yếu. Khi đã lớn tuổi, ông làm thêm nghề bốc thuốc
Nam giúp dân chúng quanh vùng.
Năm 1909, người con trai thứ năm của vị điền chủ hào hiệp này chào
đời. Lần đầu tiên nhìn thấy mặt con, điền chủ Trương Đình Cung Anh đã
đứng lặng hồi lâu. Trán rộng, nhân trung sâu, mắt sâu, mũi khoằm, dáng
dong dỏng, đứa bé mang tướng mạo một Kim Thánh Thán, hẳn sau này sẽ
chọc trời khuấy nước nhưng có lẽ suốt đời lận đận. Ông đặt tên cho con là
Trương Văn Thoại.
Ngày thôi nôi, trước vô số đồ chơi được bày trước mặt, cậu bé đã vồ lấy
và nắm rất chắc hai tay hai món: một quản bút, một thanh gươm. Nét mặt vị
điền chủ rạng lên nhưng ông vẫn không ngăn nổi một thoáng rùng mình lo
lắng.
Đến tuổi cắp sách, Thoại tỏ ra thông minh, sức học hơn hẳn bạn bè cùng
lớp. Nhưng, chỉ học hết chương trình Cours Supérieur (lớp Nhất tiểu học,
khoảng lớp 5 hiện nay) đủ vốn tiếng Pháp để đọc sách Tây, cậu bé đã bỏ
ngang, chuyển sang luyện võ và học thêm chữ Hán.
Thời gian còn lại, Truơng Văn Thoại vùi đầu vào sách, đọc toàn kiếm
hiệp Tàu và tiểu thuyết Tây viết về những tên cướp nghĩa hiệp, từ Robin
Hood của A. Dumas đến Carmen của Merimée. Đặc biệt, Truơng Văn
Thoại cực kỳ say mê những cuốn sách của nhà văn bình dân Phú Đức với
nhân vật Bách-xi-ma lái… “Khúc Dồi” phóng như bay đuổi theo Hoàng
Ngọc ẩn đang cưỡi trên… “Điếu Xì Gà”. Những nhân vật nổi loạn trong
sách vở và truyền thống hào sảng, bất khuất của quê hương đã thắp dần lên
trong lòng cậu bé một ước mơ cháy bỏng về lẽ công bằng và con đường
giúp dân bớt bị bóc lột, hà hiếp. Nhưng giữa khi nước mất, ách đô hộ của
thực dân Pháp đè nặng, Thoại chưa đủ sức nhìn thấy con đường sáng, chỉ
ngọn lửa tang bồng hồ thỉ trong lòng là ngày một cháy rực lên.
