Cái khó là do bản gia phả truyền miệng gây ra. Con cháu nhà họ Lê sẽ căn
cứ vào gia phả để cho rằng tất thảy các tổ phụ của họ đều là nông phu. Một
nông phu cầm cày cầm cuốc thì làm sao làm vua? Ta nghĩ nát óc. Hay để tổ
phụ ta rời cày cuốc, làm công việc cầm ngọn cờ tụ nghĩa chống ngoại xâm,
hay làm công việc lật đổ bạo quyền, lật đổ một thể chế chính trị thối nát,
tức là làm cách mạng. Ngôi vua là được dựng lên trên chiến công. Cách này
nghe ổn. Nhưng lại là chuyện thường xảy ra trong lịch sử nhân loại, không
chắc gì sẽ làm cho đám con cháu họ Lê của ta coi tổ phụ mình là vĩ đại.
Hay cứ để tổ phụ ta thủng thỉnh bước trên con đường khoa bảng? ( con
đường vẫn rộng mở ở các nước phong kiến phương đông) Con nhà cày
cuốc mà do ráng học, tổ phụ ta đã đỗ trạng nguyên ( tức là ta đã để cho tổ
phụ ta đỗ đầu trong kỳ thi Đình, tổ chức tại triều đình) Nhưng trạng nguyên
thì thường làm quan, chứ trong lịch sử của dân tộc Việt Nam ta thì chưa có
ai làm vua.
Ta lại phải tiếp tục nghĩ ngợi. Phải nói là óc não của ta sắp nổ tung, ta mới
nhìn thấy tổ phụ ta từ một huyền thoại có tính triết lý rất cao đang chậm rãi
bước lên ngai vàng. Dường như là đương bước lên ngai vàng, chứ chưa
ngồi vào ngai vàng thì phải.
Sự việc là thế này. Ngọc Hoàng (vua trời) sai sứ giả xuống trần gian truyền
rằng loài người khi già thì lột da sống đời, còn loài rắn khi già thì chết.
Nhưng sứ giả vừa đến trần gian đã bị loài rắn lừa đảo dọa sẽ cắn chết nếu
không nói ngược lại lời của vua trời. Thế là, do sợ chết, sứ giả đã làm theo
lời rắn. Có nghĩa nhân loại đã không được hưởng sự bất tử của trời ban. Tổ
phụ ta chính là người đã giết chết loài rắn lừa đảo kia. Nhưng vua trời thì
không thể sửa lại lời truyền ngược đã được truyền ra. Chỉ ban cho tổ phụ ta
ngôi vua mười ngàn năm cho hợp với lời chúc tụng vạn tuế của trần gian.
Ta thấy lòng nhẹ tênh. Là việc thiên khải thì đám con cháu nhà họ Lê của ta
sẽ không còn ngõ nào để bắt bẻ. Và ta cũng khỏi phải khổ công thảo gíup tổ
phụ ta cương lĩnh trị nước như lần tôn phò trước đấy. Nhưng rồi nghĩ lại, ta
là kẻ từng đọc kinh sử mà không có lời nào trong việc làm vua của tổ phụ
mình, là lỗi đạo.
-Thưa, tổ phụ định trị nước theo thể chế nào?