NGƯỜI ĐÁNH CẮP SỰ THẬT - Trang 22

còn có cô con gái đầu lòng xấp xỉ bốn mươi, chưa chồng con, cùng làm
lụng với ông trên đồng ruộng. Theo truyền thống văn hoá dân dã ở miền
núi Tượng sông Tuợng, con gái chừng ấy tuổi mà chưa lấy chồng thì được
liệt vào danh sách gái lỡ thì. Nói theo nghĩa đen, lỡ thì là đã qua cái thời
được đám con trai ngấp nghé, đeo đuổi. Nhưng lại còn có nghĩa là có thể ở
vậy tới già. Công bằng mà xét thì con Hai Mén (người ta vẫn gọi cô con gái
đầu lòng ông già Thạch như thế) không phải là xấu xí lắm. Có đổ thừa nước
da chị ta hơi đen, bắp chân hơi to, hoặc khuôn mặt hơi thô, nên khó lấy
chồng, thì cũng chẳng phải là lý do thuyết phục lắm. Bỡi biết bao người
phụ nữ cũng có những đặc điểm thế mà vẫn chồng con đàng hoàng. Ơ làng
Gàu, ngoài việc ruộng nương, người làng còn có nghề đương gàu tát nước.
Gàu của con Hai Mén lỡ thì đó. Lời thiên hạ dùng khen tặng sự khéo tay
của cô con gái đầu ông Hai Thạch lại vô tình củng cố cho xu hướng ở vậy
tới già của người con gái bất hạnh đó. Ngày ngày đám con trai đàn ông ở
các vùng chung quanh vẫn tiếp tục hỏi thăm đường đến nhà con Hai Mén lỡ
thì, nhưng không phải là để săn đuổi tình duyên, mà chỉ để mua gàu tát
nước. Ơ làng Gàu (cũng như ở làng Dầu ) cũng từng có nhiều người gợi ý
cho đám con trai đàn ông trong làng, song, chẳng có anh nào chịu lấy chị.
Tất nhiên là chẳng ai dám gợi ý này với ông giáo Ruông, vì người ta cho
rằng ông giáo phải có một người vợ cũng gỉoi chữ nghĩa như ông. Lúc còn
dạy học, ngày nào ông Ruông cũng ngang qua làng Gàu, thỉnh thoảng lại
gặp chị ấy. Đến lúc thôi dạy học, ra cày ruộng, thì gặp nhau hoài, vì ruộng
nhà ông với ruộng nhà chị thì liền bờ.
Ông Ruông chép trong Hồ Sơ Các Bậc Tổ Phụ :
Buổi mai hôm ấy có lũ chim sơn ca hót vang trời. Thường, chúng chỉ hót
vào lúc chiều xuống. Nhưng buổi mai ấy lũ sơn ca cứ vút lên bầu trời trên
đầu ta mà hót. Đúng vào giây phút trọng đại ấy thì có chim sơn ca hót.
Phải. Vào cuối buổi cày đầu tiên mùa cày vỡ ấy thì xảy ra sự việc trọng đại.
Gần cuối buổi, ông Ruông tháo cày cho bò nghỉ, rồi đi dọn bờ. Ở ruộng
bên, ông giàThạch vẫn còn tiếp tục cày. Chị Hai Mén, từ sáng giờ vẫn làm
công việc dọn bờ. Vừa dọn bơ, ông Ruông vừa nghĩ đến chuyện vợ con, và
thấy hơi lo. Như đã nói, ông rất ít khi nghĩ đến chuyện vợ con, không hiểu