đùa vừa thật là chưa nhìn thấy người phụ nữ nào là vợ của mình. Bảo ông
Ruông không nghĩ về phụ nữ thì cũng không đúng. Có thể nói như thế này
không : chưa có người phụ nữ nào khiến cho ông thấy một người đàn ông
thì phải có một người phụ nữ ở bên cạnh? Hay nói theo cách của dân gian
là ông chưa gặp được duyên nợ ? Ngay cả những lúc có tâm trạng phấn
chấn nhất, ông cũng thường hay nghĩ đến những chuyện chẳng ăn nhập chi
với sự thúc bách của cha ông. Như buổi sáng đầu tiên mùa cày vỡ, giữa
cảnh trí nên thơ của đất trời, đầu óc ông lại đi xem xét chuyện dạy học của
mình trước đấy có giống với chuyện kéo cày của cặp bò cày không. Có
nghĩa, cho đến lúc ấy không hề có dấu hiệu nào báo trước đấy là ngày ông
đạt được một cuộc tình mà theo ông là mẫu mực nhất trần gian.
Dân làng Dầu và dân làng Gàu ( ở phía đông làng Dầu} cùng cày ruộng
trên đồng Đất Sét. Chỉ nghe tên gọi thôi cũng đủ biết đấy là thứ ruộng đồng
chẳng màu mỡ gì. Ruộng đất cố định bấy nhiêu khoảnh, mà năm nào dân
hai làng cũng cho ra đời thêm mấy chục đứa trẻ. Ông Ruông cho đấy là chỗ
kỳ diệu của con người. Thêm miệng ăn, nhưng không thêm đất đai trồng
trọt, mà vẫn sống được, sống một cách mãnh liệt nữa là khác. Cứ xem
quang cảnh mùa cày vỡ trên đồng Đất Sét thì rõ. Chồng cày, đám vợ con thì
dọn bờ, cuốc góc. Đến mùa cày đầu tiên trong qui trình trồng trọt, mùa cày
vỡ, ở trong nhà ai cày cuốc được đều ra đồng hết. Chẳng có tính toán nào
ngoài việc có bao nhiêu sức lực là đổ hết ra ruộng đồng. Cho nên, sau khi
rời việc dạy học, ông Ruông cũng bị cuốn hút ngay vào thứ sức sống tạo
hóa đã ban tặng riêng cho người làng quê ông. Dừng cày cho bò nghỉ xả
hơi là ông lại cầm cây cuốc đi dọn bờ, cuốc góc. Sau này, khi có mưu toan
vĩ đại với con cháu, ông mới thấy sức làm lụng của ông lúc đó là quá lớn
(Cha của ông lúc bấy giờ không còn cày cuốc nổi nữa, trên khoảnh ruộng
nhà chỉ có mỗi mình ông với cặp bò cày)
-Vô chuyện cày bừa, ông giáo cũng chẳng kém thua ai
Thấy cách làm lụng của ông Ruông, ông già Thạch cày ở ruộng kế bên
thỉnh thoảng lại ngưng bò, vói sang, để tỏ khâm phục.
Không như ông Ruông một mình một thân với đôi bò cày, ông già Thạch
