Nguyễn Thanh Hiện
Người đánh cắp sự thật
VÀO TRUYỆN
Ông Ruông thôi dạy học, nằm nhà đọc sách hơn phần ba thế kỷ. Nói nằm
nhà đọc sách hơn phần ba thế kỷ không có nghĩa rời bục giảng, về nhà,
ngày ngày ông chỉ làm mỗi công việc là lên giừơng nằm đọc sách. Vì để có
thể tồn tại, khi đã thôi dạy học để kiếm cơm, ông cũng phải tuân thủ đúng
theo cách tồn tại của mọi người ở làng quê ông.
Tức phải đi cày ruộng. Tức cũng tuân thủ đúng theo cách tồn tại của mấy
chục đời tổ phụ nhà ông.
Ngoài ra, ông còn phải gánh vác nhiệm vụ hậu duệ của một dòng họ dưới
mắt người đời chẳng đáng giá mấy, có nghĩa nếu không có dòng họ ấy cuộc
đời này cũng chẳng sao. Nhưng dù gì dòng họ ông cũng đã lỡ có mặt ở trần
gian, mà đến đời ông dòng họ ông chỉ còn lại mỗi ông, nên ông chẳng nỡ
để nó chấm hết: Ông phải có vợ, sinh con nối dõi. Chuyện cày ruộng là
chuyện cơm áo, chuyện lớn, chiếm nhiều thì giờ đã đành. Mới đầu ông cho
việc cưới vợ sinh con chỉ là việc giản đơn. Không ngờ nó cũng ngốn nhiều
thời gian và công sức của ông. Có điều, ông luôn giữ được một nề nếp chắc
ít ai giữ được, là lúc đi cày hay lúc ăn nằm với vợ, đầu óc ông vẫn không
quên nghĩ đến sách. Quả tình ông cũng có thề trong lòng là chỉ đẻ một đứa,
cho khỏi tốn quá nhiều công sức nuôi con, để còn thời giờ đọc sách. Nhưng
có lẽ chủ yếu do cơ chế sinh đẻ, vợ ông chỉ đẻ được một lần, với lại vợ ông
từ giã ông qua thế giới bên kia cũng hơi sớm. Cũng xin nói thêm, ở làng
Dầu của ông, làm sao để làm ăn cho giàu có là cũng khó như việc con trâu
chui lỗ trôn kim, nhưng khả năng sinh đẻ có lẽ ít nơi nào sánh kịp. Hầu hết
ở trong làng, một đôi vợ chồng cho đến khi không còn đẻ nổi nữa, ít nhất
cũng đã đẻ được năm bảy đứa. Ở làng Dầu, khi ông còn dạy học, người ta
gọi ông là ông giáo Ruông.
Còn khi hết dạy học, ở nhà vừa cày ruộng vừa đọc sách, thì người ta gọi là
ông Ruông sách. Nhưng đấy là cách gọi trước mặt ông. Còn khi cảm thấy
buồn cười cho một kẻ suốt ngày treo mình trên võng hay nằm vắt chân chữ
