hai vị trí của các quái. Tất nhiên việc sáng tạo là quyền của mỗi người và
xem đó như là sáng tạo của riêng mình, còn việc thay đổi nội dung đối tượng
nghiên cứu là không phù hợp với nguyên tắc nghiên cứu, vì những gì mà
người xưa đã làm ra, nhất là một hệ thống triết lí uyên áo như Dịch học,
chắc chắn đã được bàn thảo hết sức kĩ lưỡng, nhất định nó không phải là tác
phẩm của một cá nhân, đồng thời nó lại tồn tại hàng mấy ngàn năm qua,
được soi rọi qua biết bao bộ óc tinh thông Dịch lí. Tất cả điều ấy nói lên
rằng sự tồn tại của Tiên Thiên Bát Quái và Hậu Thiên Bát Quái bấy lâu nay
có cái lí của nó.
Trở lại vấn đề tại sao người xưa lại bố trí quái KHẢM tại số 1? Như
chúng ta biết, người Lạc Việt là cư dân lúa nước, cuộc hành trình của họ là
cuộc hành trình trên mặt nước, các hình thuyền trên trống Đồng cho thấy
điều đó, cũng chính vì vậy mà cuộc sống của họ bị ảnh hưởng bởi nước, từ
việc lập quốc cho tới việc xây dựng nên triết lí Dịch, trong truyền thuyết lập
quốc yếu tố nước đóng vai trò chủ đạo như: Kinh Dương Vương, Kinh = bộ
thủy = Nước, Sông Dương Tử, Lạc Long Quân = Lạc, Rồng = Nước, Thủy
phủ, Long Nữ, ranh giới từ Hồ Động Đình - Nam Hải, rồi đến khi làm ra
Dịch học cũng từ nước, trước hết là Cóc, Nòng Nọc, Hà đồ, Lạc thư. Chính
vì vậy mà người Việt gọi quốc gia là NƯỚC, như nước Việt, nước Thái. Có
thể vì điều này mà khi xây dựng Hậu Thiên Bát Quái người Việt cũng dựa
trên nước chăng. Nhìn vào sơ đồ ta thấy bốn bề là NƯỚC = KHẢM. Theo
tôi có thể đây chính là lí do mà người xưa đặt quái KHẢM ở vị trí số 1.
