77
CHUYỆN HÀNG NGÀY
C
hợt nhớ đến một lớp trong vở kịch nước ngoài: Một người cha chết
trận lâu ngày. Một hôm người mẹ cho ba con vào gian phòng người cha
từng sống bỏ hoang đã lâu. Một người con trai nói: Phải sắp xếp lại căn
phòng nguyên như cũ, lúc cha còn sống. Người con thứ hai nói: Phải sắp
xếp lại theo thứ tự cần thiết của mỗi vật dụng, không cần thiết người cha
xưa sắp xếp ra sao. Người con trai thứ ba nói khác: Phải sắp xếp lại theo ý
người đang sống ngày hôm nay, bất luận người cha xưa muốn gì hoặc ý
nghĩa mỗi đồ vật ra sao...
Ba ý kiến toàn hoàn khác nhau trước cùng một sự việc. Người viết bài
này không kết luận, nhưng lại cứ băn khoăn mà suy ra về trật tự xã hội.
Nếu không có một nền nếp trật tự như thế nào đó thì sẽ ra sao nhỉ? Cái gì
cũng cứ giữ nguyên như cũ, như từ xửa từ xưa, không cần gì cải tiến thêm,
không cần gì thay đổi... có được không? Có con đường mòn bằng đất rồi là
không cần mở thêm con đường mới cho thuận tiện nhanh chóng, có được
không? Có gian buồng trát vách rồi, không cần mở thêm khung cửa sổ cho
sáng sủa thông thoáng, có được không?
Trường hợp thứ hai: Chỉ cần thuận tiện cho hôm nay, còn ý người xưa,
cứ sổ toẹt, cái hợp lý của ngày xưa là cái lộn xộn của hôm nay, cần bỏ đi
hết, thay bằng cái gọi là mới, là hiện đại, có được không? Đình chùa là
thấp, mái cong đầu đao là cổ, phải thay bằng nhà mái bằng vuông vức...
Mọi thứ hương ước là phong kiến, mặc áo xô trắng đưa tang là cổ lỗ sĩ
không được đặt bát cơm quả trứng trên nắp quan tài.. thay bằng xe tang đi
như đua xe máy trên sa mạc... có được không?
