45
MIỆNG VÀ TAI
T
rời sinh ra con người chỉ có một cái miệng, nhưng lại có hai cái tai.
Phải chăng thầm nhắc rằng nên nghe nhiều mà chỉ nên nói ít? Nhưng quái
ác thay, con người lại ưa nói cho người khác nghe hơn là ưa nghe người
khác nói. Vì thế mới hay gặp những người thao thao bất tuyệt, tràng giang
đại hải, dây cà ra dây muống, đầu cua tai nheo, nói như rồng bay phượng
cuốn... như xe xuống dốc không phanh.
Đám cưới mà ông đem cả lý thuyết và lịch sử, thế giới quan ra nói. Lễ
sinh nhật mà trình bày về nguyên lý kinh tế và nguồn gốc các loài. Hội nghị
tổng kết vui vẻ mà cứ thao thao Hai giai đoạn, Ba quá trình, Bốn nguyên
tố... đến nỗi hội trường vỗ tay ngầm ý là quá đủ, vẫn cứ tưởng được hoan
hô, càng một là, hai là, ba là... như suối chảy...
Khổ hơn nữa, những điều trên diễn đàn không mới, mà đã cũ rích thì
đúng là tra tấn người nghe chứ không còn là lời nói thông thường.
Ca dao có câu: "Người khôn ăn nói nửa lời..." có nên là cẩm nang đem ra
áp dụng cho những ai hay được mời lên phát biểu, tuỳ từng trường hợp mà
nói sao cho phù hợp, súc tích, thâm thuý, dừng lại trước khi cần dừng...?
Người xưa cũng nói: "Sảy chân còn đỡ được, chứ sảy miệng thì..." Nói
dài dễ trở thành nói dai và nói dại, trước hết, có thể không dại nhưng làm
người nghe mất thú, mất cảm tình thì cũng là "dại". Chẳng có cái gì không
đúng chỗ mà lại được gọi là hay cả.
Trừ trường hợp được là diễn giả để thuyết trình trong một quãng thời
gian nhất định, thì các trường hợp khác, từ hội nghị đông người đến chỗ
bạn bè dăm ba người, hay chỉ là chuyện tay đôi, lời nói không phải là vỏ
