nếu một lượng nhỏ phấn hoa được mang đi, đầu tiên là thỉnh thoảng, sau
trở thành thói quen, bởi các con côn trùng mang phấn hoa từ hoa này sang
hoa khác, và nhờ đó sự lai giống được tiến hành. Mặc dù chín phần mười
số lượng phấn hoa bị rơi rụng dọc đường, nhưng nó có thể vẫn là thành
công lớn cho cây. Cá thể nào sản sinh ra ngày càng nhiều phấn hoa và có
bao phần ngày càng lớn, sẽ được lựa chọn.
Khi các cây của chúng ta, nhờ vào quá trình bảo tồn liên tục hay sự lựa
chọn của tự nhiên dài lâu những bông hoa càng ngày càng đẹp, được ban
cho sức quyến rũ lớn đối với côn trùng, không chủ ý xét trên phương diện
của chúng, thường xuyên mang phấn từ hoa này sang hoa khác; và côn
trùng làm việc này vô cùng hiệu quả. Tôi có thể dễ dàng đưa ra nhiều ví dụ
điển hình. Tôi chỉ đưa ra đây một ví dụ - không hẳn là điển hình, nhưng vẫn
có thể minh họa quá trình tách giống cái và giống đực của cây.
Một vài cây nhựa ruồi chỉ có hoa đực có bốn nhị hoa tạo ra số lượng nhỏ
phấn hoa, và một nhụy hoa có cấu tạo đơn giản; các cây hoa nhựa ruồi khác
lại chỉ cỏ hoa cái, một nhụy hoa phát triển đầy đủ, và bốn nhị hoa với các
bao phấn bị teo nhỏ mà trong đỏ không hề có một hạt phấn hoa nào. Khi
phát hiện một cây có hoa cái cách một cây có hoa đực đúng sáu mươi mét,
tôi đặt đầu nhụy của hai mươi hoa được lẩy từ các cành riêng rẽ, dưới kính
hiển vi, và trên tất cả chúng, không hề có ngoại lệ, đều có hạt phấn hoa.
Khi gió có hướng thổi từ cây cái sang cây đực trong vài ngày, phấn hoa lúc
này không thể nhờ gió mang đi tới cây cái. Thời tiết lanh, gió thổi manh và
như vậy đây không phải là điều kiện thuận lợi cho các con ong, nhưng ngạc
nhiên là mọi hoa cái mà tôi xem xét đã sinh sản được nhờ ong. Những con
ong này vô ý đã bị bụi phấn dính vào, bay từ cây này sang cây khác để tìm
mật hoa. Quay trở lại trường hợp tưởng tượng của chúng ta: ngay khi mà
loài hoa có được sự lôi cuốn đối với con trùng mạnh tới mức mà phấn hoa
thường xuyên được mang đi từ hoa này sang hoa khác, một quá trình khác
có thể bắt đầu. Khồng một nhà tự nhiên học nào nghi ngờ một lợi thể, cải
gọi là "phân công lao động tâm lý"; với lý do này, chúng ta có thể chắc rằng
