Nhưng giáo sư lại lấy làm nền tảng cho cái ảnh hưởng có thể có đó,
nhưng nó lại là sử sai.
Vì lấy sử sai, nên kết luận phải sai. Hoa Bắc không hề có chịu ảnh hưởng
văn hóa Viêm, Việt nào cả. Ông nói đến ảnh hưởng nông nghiệp của Mễ và
Hòa của Hoa Nam. Nhưng sự thật thì sau đời nhà Hạ khá lâu Hoa Bắc mới
biết Mễ, tức Tàu đã chiếm Hoa Bắc và thiết lập văn minh của họ ở đó nhiều
ngàn năm rồi, thì họ mới thấy cây Mễ lần đầu trong đời họ.
Thế thì làm thế nào mà Hiên Viên lại cướp cái văn minh nông nghiệp Mễ
ấy được chớ? Ở chương sau ta sẽ thấy Tàu biết Mễ vào năm nào, có lẽ là
năm Hùng Địch được phong.
*
* *
Bọn Nhục Chi về sau rất là quan trọng vì chính họ đã khai hóa Chàm và
Cao Miên, Nam Dương chớ không phải Ấn Độ như những quyển sử Tây
tiền chiến đã viết sai.
Nhưng đó là chuyện sau, chuyện gần là chuyện Hiên Viên và dân Nhục
Chi cổ cũng rất quan trọng.
Bọn ấy, ở lại đất cũ là Tây Vức, cũng tiến lên nhưng tiến theo lối khác,
và thời điểm khác. Người Nhục Chi chịu ảnh hưởng Hy Lạp vì rồi đế quốc
Hy Lạp bành trướng lên biên giới cực Tây của Nhục Chi sau đó, và Nhục
Chi cực thịnh vào đời nhà Chu của Tàu, với 36 nước hùng cường.
Đó là những nước văn minh rất cao, nhưng cứ bị Tàu gọi là rợ, đại khái
có:
Nước Lâu Lan (Lobnor)
Nước Xa Sư (Tourfan)
