-Chú sang bên này đã đi được những đâu rồi?
Nguyễn Du kể hành trình của mình từ Thái Nguyên đi Vân Nam,
Quảng Tây rồi ngược Tràng An xuôi về Hàng Châu gặp Nguyễn
Đăng Tiến.
-Bây giờ anh em đi Yên Kinh. Anh Nguyễn Đăng Tiến nghe nói
nhà Vua đang ở đó nên định tới tìm cách giáp mặt.
-Chú nói Vua nào? Nếu là Chiêu Thống thì anh xin chú suy nghĩ
kỹ. Ông Vua này không thể gọi là minh quân mà chỉ là một hôn quân
hèn hạ.
Đoàn Nguyễn Tuấn có vẻ bức xúc khi nhắc tới Lê Chiêu Thống:
-Vua Quang Trung thần tốc đánh tan 29 vạn quân của Tôn Sĩ
Nghị, khiến hắn trơ trọi một mình một ngựa trở về. Cả đội quân
29 vạn ngày nào gom mãi cũng chỉ còn có hơn 5.000 tên thất trận.
Lê Chiêu Thống cùng một đám di thần chạy theo nhưng bị Càn
Long bắt cạo đầu, quản thúc rồi đưa đi an trí như các tội nhân.
Theo Càn Long, Chiêu Thống hèn nhát bỏ chạy nên ảnh hưởng đến
quân đội thiên triều. Ông ta cũng không ủng hộ cho y làm Vua nước
Nam nữa!
Chuyện của Đoàn Nguyễn Tuấn kể khiến Nguyễn Du sửng sốt.
Thật không ngờ có chuyện xấu hổ đến thế! Ông Tuấn nói thêm:
-Thực ra Càn Long xử thế là để chiêu an cho Tôn Sĩ Nghị và giữ
thể diện cho mình thôi. Ngay việc đối xử của Ngài với Chiêu Thống
cũng làm cho con cái ngài thấy quá đáng. Chú không biết chứ, con
trai của Càn Long là Lục Vương đã nói rất gay gắt với Hòa Thân:
“Nước Nam gặp nạn, Vua quan họ sang ta tìm chỗ dựa. Thế mà thiên
triều lại bắt họ quản thúc, cạo đầu. Việc làm ấy là giảm uy tín của
thiên triều”. Mọi việc vốn do mưu của Hòa Thân sắp đặt, ông này
