NGUYỄN DU TRÊN ĐƯỜNG GIÓ BỤI - Trang 264

14. Thuộc bán đảo Halicarnassus, ngày nay có tên là Bodrum thuộc tỉnh
Mugla, phía tây Thổ Nhĩ Kỳ.
15. Ðây là vua Darius III, cháu nội của vua Darius II, làm vua Ba Tư trong
giai đoạn 336-330 TCN. Ông lên ngai vàng nhờ viên thái giám là Bagoas,
sau khi ám sát vua Artaxerxes III và vua Arses. Nhưng sau đó, Darius lại
giết Bagoas. Trong suốt 6 năm làm vua, Darius III dẫn người Ba Tư chống
lại Alexander 'Ðại Ðế' nhưng bị đánh bại trong trận Issus năm 333 TCN và
trận Gaugamela năm 331 TCN rồi chết ở đây.
16. Lycia là lãnh thổ thuộc đế chế Ba Tư, nay là tỉnh Antalya, miền nam
Thổ Nhĩ Kỳ.
17. Gordium: thành phố thuộc Phrygia, lãnh thổ Ba Tư, nằm gần Ankara,
thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay.
18. Cilicia: một vùng lãnh thổ nhỏ thuộc đế chế Ba Tư, nay thuộc miền nam
Thổ Nhĩ Kỳ.
19. Issus: thành phố nơi đã chứng kiến 3 trận chiến nổi tiếng: Alexander
'Ðại Ðế' đánh thắng Darius III của Ba Tư năm 333 TCN, Lucius Septimius
Severus đánh bại đối thủ để lên ngôi Hoàng đế La Mã năm 194 sau CN và
Hoàng đế Heraclius của Byzantine (Thổ Nhĩ Kỳ) đánh thắng người Ba Tư
năm 622 sau CN. Nay thuộc tỉnh Hatay, phía nam Thổ Nhĩ Kỳ.
20. Nhà sử học Arrian sống vào khoảng TK thứ 2 sau CN kể rằng người Ba
Tư đã chiến đấu rất dũng cảm cho đến khi vua Darius bỏ chạy. Sau đó tất cả
đều hoảng sợ và giẫm đạp lên nhau tìm đường trốn chạy qua các hẻm núi
hẹp. Số mất mát của Alexander rất ít, chỉ có khoảng 450 người bị giết và
4.500 người bị thương, bao gồm cả Alexander bị thương ở đùi. Arrian là
nhà viết tiểu sử hàng đầu về Alexander, chỉ sau Plutarch một thời gian ngắn.
Tác phẩm của ông là lịch sử nên đầy đủ hơn của Plutarch.
21. Damascus: được ghi trong sử sách của Ai Cập là một thành bang từ
khoảng thế kỷ XV TCN, là một trong những thành phố cổ nhất trên thế giới
có cư dân sống liên tục trong suốt các thời kỳ lịch sử. Ngày nay Damascus
là thủ đô của Syria.
22. Tyre (Sur): là một cảng biển quan trọng của người Phoenicia từ khoảng
năm 2000 TCN, vùng đất này hay được nói đến trong kinh thánh. Hiện nay