NGUYỄN DU TRÊN ĐƯỜNG GIÓ BỤI - Trang 274

thượng. Như vậy, Dion đã cưới chính cháu gái mình.
4. Viện Hàn lâm (Academic) là tên trường học do Plato mở tại Athens trong
một khu vườn gọi tên là Academus vào khoảng năm 385 TCN.
5. Plato (427 - 347 TCN) là học trò nhà triết học Socrates nổi tiếng ở
Athens. Ông sáng tác rất nhiều bài luận trứ danh. Ông để lại cho nhân loại
các tác phẩm kinh điển nổi tiếng như Nền cộng hòa, Các bộ luật và Những
cuộc đối thoại, hồi tưởng lại những cuộc nói chuyện của ông với Socrates
và những nhà triết học khác về nhiều chủ đề. Ðối với Plato, đức hạnh lớn
lao nhất là 'lòng trung thành khi gian khó'. (cuốn 'Những bộ luật', Quyển I).
6. Dionysius [Cha] từng là một thống chế tài giỏi, từng lãnh đạo Syracuse
chống lại các cuộc xâm lược của nước ngoài.
7. Plutarch cũng kể lại vài ví dụ khác về cuộc đời của một tên bạo chúa:
Dionysius [Cha] nghi ngờ tất cả mọi người đến mức hắn ta không cho phép
bất cứ ai vào căn phòng của mình được mặc quần áo của họ. Các bộ trang
phục đều bị cởi bỏ, kiểm tra và những người muốn vào phải mặc những bộ
quần áo mới. Dionysius từng nói rằng những kẻ hầu cận càng khôn ngoan
thì càng đáng nghi ngờ vì nếu khôn ngoan, họ sẽ thích tự mình chuyên
quyền hơn là chịu sự chuyên chế của một tên bạo chúa. Thậm chí,
Dionysius không cho người thợ cắt tóc cho hắn bằng những dụng cụ sắc mà
tự đốt tóc mình bằng một viên than. Plutarch nói: 'Hắn ta là một tên nô lệ
khốn khổ bởi nỗi sợ hãi của chính mình, nhưng hắn căm ghét Plato vì ông
không coi hắn là người dũng cảm nhất'. Một lần, có một tên quan trong
triều là Damocles tới chúc mừng Dionysius vì hắn được các vị thần ban ân
huệ trở thành người hùng mạnh. Tên bạo chúa liền mời Damocles tới dự
một bữa đại tiệc. Thẳng trên ghế ngồi của Damocles là một thanh gươm chỉ
được treo bằng một sợi dây nhỏ. Trong khi tên cận vô cùng run sợ nhưng cố
tỏ ra vui vẻ thì Dionysius nói với hắn: 'Bây giờ, chắc ngươi đã hiểu thế nào
là cuộc sống của một bạo chúa'.
8. Plato đã xây dựng mô hình nhà nước lý tưởng trong tác phẩm Nền cộng
hòa và sau này trình bày kỹ hơn trong cuốn Những bộ luật của ông.
9. Kẻ được cử đến cảnh báo Dionysius về việc Dion sắp tơi nơi đã ngủ quên
trên đường, rồi bị một tên trộm ăn cắp chiếc túi đựng bức thư này, vì thế