NGUYỄN DU TRÊN ĐƯỜNG GIÓ BỤI - Trang 286

5. Các mẩu chuyện về Epaminondas có trong cuộc đời Pelopidas và
Agesilaus.
6. Tức các trường ca Iliad và Odyssey.
7. Sellasia là một vùng đất rất gần Sparta, thuộc thành bang Laconia, vùng
Peloponnesus, Hy Lạp.
8. Illyry là một thành bang Hy Lạp cổ đại nằm ở phía tây Macedonia và
phía bắc của Thessaly, ngày nay là khu vực các nước thuộc Cộng hoà Nam
Tư cũ: Slovenia, Croatia, Bosnia-Herzegovina.
9. Loại lao có dây da buộc vào cán quấn quanh thân lao, đoạn cuối của dây
buộc vào tay. Cái đai để đeo nhằm tăng lực bẩy và cũng đóng góp vào lực
xoáy của lao khiến nó đi thẳng trong khi bay.
10. Elea: một vùng đất ngày nay ở phía nam nước Italia.
11. Khi đó, sau khi vị vua cuối cùng qua đời, Sparta rơi vào tay các toán
lính đánh thuê và chịu sự cai trị của một tên độc tài.
12. Titus Quinctius Flamininus (230?-174 TCN) là thống chế và chính
khách nổi tiếng của La Mã. Ông là người đánh bại vua Philip V của
Macedonia và giải phóng mọi thành bang Hy Lạp khỏi ách cai trị của
Philip. Ông là quan coi quốc khố năm 199 TCN và tổng tài năm 198 TCN.
Trong tác phẩm 'Những cuộc đời song hành', Plutarch đã so sánh Titus
Flamininus với Philopoemen
13. Diophanes là một nhà hùng biện và một nhà triết học của Hy Lạp cổ
đại.
1. Cato Trẻ (Cato the Younger) tên thật là Marcus Porcius Cato (95-46
TCN), chính khách La Mã, cháu nội của Cato Già (Cato the Elder). Khi làm
quan coi quốc khố, ông nổi tiếng với vì lòng thanh đạm và trung thực. Cato
Trẻ cũng cố gắng cứu giúp những người đồng bào La Mã chống lại những
kẻ mị dân lợi dụng sự ngu muội của họ. Năm 60 TCN, ông chống lại Julius
Caesar. Chế độ Tam hùng đầu tiên gồm Pompey, Caesar và Marcus Crassus
điều ông đi đảo Síp nhằm loại bỏ ông. Trong cuộc xung đột giữa Caesar và
Pompey năm 49, Cato đứng về phía Pompey. Ông thất bại trong việc bảo vệ
Sicily chống lại Caesar và sau thất bại ở Utica, châu Phi, ông tự sát chứ
không muốn rơi vào tay Caesar. Cato là cha vợ của Marcus Brutus, người