để ăn vèn mấy múi bưởi khô, mấy quả táo, quả khế giập của nó. Tôi quên
bẵng đang ngày rằm, những nhà ở chung trong kia nghèo nhất cũng mua
được cho con, cho em một cụ Lã Vọng hay ông tiến sĩ bày với mấy quả
bưởi, mấy tấm mía chẻ ra xếp thành tháp và mấy con kỳ lân, cá hóa long
bột xanh đỏ.
Tối hôm ấy, mặc dầu trăng rất tròn, rất sáng, các đám múa sư tử ở
đường phố trên rất vui, tôi cũng không theo trẻ con đi xem các hàng và các
nhà giàu bày cỗ, hay các đám rước sư tử tranh giải như mọi khi. Phố tôi nhà
nào nhà ấy lại đóng cửa đọc kinh từ sau phút lên đèn, và gần như chẳng có
trẻ nào đi chơi. Nhưng trước cửa nhà bác tôi, mới chập tối, trai gái các nơi
đã dập dìu kéo đến. Thế rồi, lúc trăng vừa sáng tỏ, thì từ ngã tư vào cứ
đông nghịt, ồn ồn. Lần này trống đặt giữa đường, hai cọc dây thép đóng ở
hai mép hè. Mỗi bên có hai hàng ghế dài và một ghế đẩu. Các bà đứng tuổi
mượn thêm một khay gỗ đựng trầu cau để các cô đàn em mời khách thiên
hạ và trai bạn đến hát. Ngồi phù chị sen có hai bà đã đứng tuổi cũng nổi
tiếng là tay đã giữ nhiều giải, hỏi và vận rất ác, mới ở tỉnh xa về quê thăm
gia đình, nghe tin phố nhà lại đóng đám hát trống quân liền bỏ cả chuyến
tàu, ở lại chơi với các bạn cũ và xem tài các bạn mới.
Cạnh nhà tôi là khu nhà tu nuôi trẻ mồ côi và trường học của bà sơ.
Trước mặt nhà tôi là khu nhà thờ chính. Trăng như một đĩa kim cương
chiếu chênh chếch trên những tầng gác cửa xám lặng ngắt, những nóc nhà
đen sạm mọc khẳng khiu những cây câu rút và trên cả đỉnh gác chuông im
lìm nghiệt ngã. Trăng rọi qua những mái hiên kẻ thành vạch dài và tỏa sáng
xuống cả những cỗ săng bằng gỗ tạp để bán cho nhà thương làm phúc và
các người chết vô thừa nhận, cất vào chỉ làm bộn thêm trong nhà nên xếp
thành đống đóng nẹp liền với nhau, bỏ ở những xó hè rúc rích tiếng chuột
và muỗi đói kêu như ri. Nền mây, lúc như dát vàng dát bạc, lúc như có gấm
có vóc bồng lên, càng mở rộng ra. Mấy ngôi sao xa ẩn hiện long lanh. Tôi
ngồi ngay bờ xi măng bực hè gần ghế chị sen. Chị sen vẫn đội khăn vuông
và mặc sống (23). Khác chút, là tối nay ngoài chiếc yếm hoa dâu trắng
