Hồ Chí Minh thành ca dao bát ngát...
Quê ngoại tôi ở làng Phù Long. Làng Phù Long chung đồng chung bãi
với làng Vị Xuyên. Và cả chung chợ nữa: chợ Vị Hoàng. Con sông Vị chảy
trước mặt chợ, qua đường phố Hàng Cót vòng ra sau phố Hàng Nâu. Nhà
thi sĩ Tú Xương ở phố Hàng Nâu. Năm năm, cứ đến ngày tết, từ phố Hàng
Cau chôn rau cắt rốn của tôi lên nhà bà ngoại tôi, mẹ tôi thường thuê xe kéo
cho anh em tôi lên Phù Long mừng tuổi họ ngoại. Cái vinh hạnh bưng quả
sơn son đựng một chục cam, một chục cau và một cân kẹo Sừa Châu là
phần tôi. Cũng vì tôi là anh, cũng vì bưng quả đồ lễ này tôi được phong bao
nhiều hơn em gái tôi. Thường thường là hai hay ba xu, xu đồng đỏ ối, cạnh
và chữ còn sắc, đề ngay cái năm 1923, 1925 hay 1928, gói bằng miếng giấy
hồng điều rất vuông vức.
Ngày ấy tôi chưa biết gì về nhà thơ Tú Xương. Nhưng cái phố quê
hương của thi sĩ vẫn có một vẻ gì đặc biệt, làm tôi hồi hộp, u hoài một cách
lạ. Những dãy nhà ở đây cũng cổ kính như mấy dãy nhà các phố xưa của
Hà Nội. Đã thế lại là những cửa hàng bán toàn những thứ rất thân thuộc,
như song, mây, mâm bát, nâu, vỏ, từ cách bày hàng đến đồ đạc và người
trong nhà, trông cứ như ở tranh vẽ hay chuyện kể từ đời Cảnh Hưng hay xa
xưa hơn nữa. Ngoài ra còn một hiệu bánh khảo nổi tiếng vì ngon, tinh
khiết, không bao giờ đơn sai và được coi là gia đình nền nếp: hiệu H.T.
Tôi ôm cái quả sơn, đầy một lòng, tấm áo mới may bằng hàng tô bóng
có hoa chìm lại càng đẹp thêm, quý thêm, của tôi thêm! Những tranh tiền
tài tiền lộc, những câu đối, những vuông giấy hồng điều nền kim sa chữ
đen ánh, những xác pháo, những hình cung tên và bàn cờ kẻ vẽ bằng vôi
trắng tinh ở trước hè, bực thềm, những cành nêu leng keng trong những
vườn nhà ở sâu phía trong..., tất cả những thứ đó ở quãng phố Hàng Nâu,
Hàng Bát, Hàng Cót lên đến nhà bà ngoại tôi, cũng đều khác hẳn, có vẻ tết
hơn những thứ như thế ở phố Bôn-be, phố Khách, phố Máy Tơ, Ngã Sáu...
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau.
