đường sóng uốn điện và chải dầu thơm nhẫy, ngông nghênh, đú đởn như đi
dự những cuộc chợ phiên; không phải những thân thể gần như lõa lồ đầy
vàng kim cương, ngọc thạch; không phải những xe ôtô, xe cao su chất ngất
những va ly, hòm da, chăn đệm và trên cùng nghênh ngang những cây đàn,
những mặt bàn để đánh bài sừng, và những con chó bông Nhật Bản đeo cả
vòng xích bạc.
Đây là những đám người xô đẩy nhau, cuống quýt, ngơ ngác trước
những bọn cảnh sát Tây, mắt xanh gờm gờm nhìn, súng lục lấp ló trong
những bao da đeo lệch bên sườn, và những xe đạp của chúng cứ lừ lừ như
những xe bọc sắt chỉ chực chặn lấy, xông vào giữa người ta. Những đám
người ấy còm cõi, xanh xám, quần áo ngắn nhuộm chàm, rách rưới, lấm
láp. Những đám người ấy, kẻ thì đi không được kẻ thì chạy thở dốc lên,
cuồng cuống kêu gọi nhau. Những đám người đó rất đông là trẻ con lếch
thếch cứ ríu lại với nhau, và những đàn bà lưng địu con, tay vừa xách làn
mây, xách khăn gói, lại còn gánh những quả mây, những hòm sơn da đen
rách nát phải chằng chịt bằng các thứ dây dợ, nặng nề hơn cả gánh của
những đàn ông. Còn những đàn ông thì lại còn rách hơn. Họ tuy cao lớn
nhưng gầy gò và có vẻ mệt nhọc hơn, gánh những cái túi vải dày và những
cái hòm gỗ nhỏ thủng vỡ đựng những dụng cụ làm việc mà tôi chỉ thấy nổi
hằn lên nhưng không rõ là những đồ gì.
Tôi đã tự hỏi nhiều lần, không biết những người cha lam lũ và hàng
mấy trăm đứa bé đầu trọc, chân không, sợ sệt quấn quýt bên những người
mẹ xơ xác kia ở vùng nào bên Trung Quốc chạy sang? Và sang đây họ sẽ ở
đâu, sẽ làm gì mà sống giữa cảnh người thất nghiệp và bần cùng đông vô
vàn, giữa bao nhiêu sự đói khổ đang diễn ra khắp hang cùng ngõ hẻm,
thành thị, thôn quê với bao nhiêu sự áp bức, bóc lột tàn bạo này?
Còi tàu dồn toa ở phía ga đã rúc lên gấp rút. Tôi không thể đứng lại
nhìn và nghĩ thêm được nữa, phải rảo bước. Cùng với những bước gấp ấy,
tâm trí tôi càng bừng bừng. Bên tai tôi cứ bập bùng những tiếng gọi, tiếng
