Những giọt nước mát giàn hẳn ra ròng ròng xuống gò má. Người mẹ
già lấy dải yếm chấm chấm đoạn cổ giữ lại giọng:
- Vừa lụt xong ông ấy làm lại nhà ngay, rồi lại xin với cụ Bá nhận non
mẫu ruộng và cấy chia. Bao nhiêu công của lại đổ ra đồng, ngờ đâu nước
rút thì đến hạn hán, ông ấy phải từ mờ sáng đến nửa đêm rạc cả người tát
nước mà cũng không vớt vát được. Lại đói kém. Lần này thật không còn
thể đào bới cái gì ăn được nữa. Nhưng không hiểu sao năm ấy cũng mất hết
cả thóc lúa, cũng phải bán ruộng, bán đất, bán nhà, nhưng mà không thấy
khó khăn kinh khiếp như bây giờ! Không thấy chết nhiều quá! Nhưng giờ
thì ai cũng sạch sành sanh, thức gì cũng đắt như vàng, rõ sẵn đấy mà không
thể mua được. Người chết không còn thể đếm được là bao nhiêu... Chết hơn
cả Quan ôn dịch tễ bắt đi. Chết!!...
Người con trai như thiếp đi trong những tiếng nói của người mẹ. Khổ
mặt hốc hác của bà cụ càng nhợt nhạt, và hai con mắt kèm nhèm càng lõm
sâu xuống như mất hẳn vì nhòa nước. Thằng bé gầy nhom ôm trong lòng bà
cụ được ngồi lâu đã lại ngủ. Trông hai thân hình nọ dán vào nhau như là
một người có hai đầu, hai mặt và hai cặp mắt vậy. Chợt người mẹ già
choàng ngước mắt lên:
- Bố nó này... mày có thấy đôi chỗ lúa đã tốt rồi không? Và ở mấy chỗ
bãi dâu đòi được về không phải giồng đay mà được giồng ngô, thì có cây
bắp đã nhu nhú. Năm nay như thế chắc chỉ đến tháng tư là cũng nhiều nơi
được gặt. Vậy tao tính chỉ cuối tháng ba là về thôi. Nguyên gặt cho đồng
làng cũng phải sang tháng năm, rồi hết tháng năm có được cao công mẹ con
hãy đi làm, không lại nói với ông quản lý xin cái đám ruộng của cụ Tuần ấy
mà cấy chia. Xin cái mẫu ruộng hai bố con mày bán năm lụt ấy mà cấy.
Ngay vụ chiêm này tao với bố mày có cũng chỉ nên ăn một bữa thôi, rồi
đến tháng chín, tháng mười phải giồng ngay khoai và phải gieo thêm su hào
bắp cải đằng vườn mẹ Trương nữa... Thôi, chỉ còn phải đói mấy tháng nữa,
giời để qua khỏi là lại được no, phải, lại được no, bố nó ạ.
