còn có thể trông mong qua khỏi cái đận này. Có việc thì bố mày với tao
cùng làm. Ít việc quá thì mình bố mày làm tao ở nhà đi nhặt nhạnh cái rau
cái cỏ. Nếu khó khăn khốn cực quá thì cả tao và bố mày cùng ăn xin, xin
được ai là người hiền từ nhân đức cho một hột cơm hột cháo nào thì để cả
mà nuôi lấy thằng cu, và cái gái nhớn cái gái bé. Giờ đã ngoài đôi mươi
tháng giêng, mà cuối tháng ba sang tháng tư thì có thóc chiêm. Giời để cho
sống qua mấy tháng nữa là không việc gì nữa. Phải! Không lo nữa, có thóc
chiêm, hơn hai tháng nữa có thóc chiêm... Có thóc chiêm...!
Đến kỳ "thóc chiêm", những cánh đồng xanh rì kia sẽ vàng rực.
Những bông lúa trĩu hạt. Những lưỡi liềm cắt xoàn xoạt. Những gánh lúa
kẽo kẹt. Những tiếng đập thình thịch. Những tiếng cối xay ù ù. Và lại
những tiếng cười.. tiếng nói...
Người mẹ già hổn hển:
- Làm người thì không được ngã lòng, còn sống ông lão, tao không
thấy bao giờ ông ấy hé răng kêu ca nửa lời. Tao thường kể chuyện với bố
mày năm vỡ đê Đồng Dụ, tao đương có mang bố mày, còn con mẹ Trương
mới lên sáu, cả nhà chỉ biết trông vào ông ấy thì ông ấy lại ốm. Nửa đêm
ông ấy đương sốt, thế mà vừa động trống ngũ liên, tao ngoảnh đi ngoảnh lại
đã thấy mất ông ấy rồi. Giời tối như mực, như trút nước xuống, gió thổi bay
cả người, ông ấy chẳng nón áo gì cứ thế ra đê. Chẳng phải mình ông ấy mà
cả làng đều thế, già, trẻ, nhớn bé vuốt mặt không kịp, cứ nước dâng đến
đâu, thì đắp đất cao đến đấy. Thật là đánh vật nhau với nước, tranh nhau mà
làm, thế mà quan huyện, chánh tổng vẫn còn hò hét đánh đập. Nhưng rồi
nước cũng tràn vào. Chớp mắt đã ngập băng cả mọi nhà cửa. Ông ấy bơi
ngay về nhà ghép giường phản cho mẹ con ngồi với cả con vện. Nhà có hũ
ngô, ông ấy nhường cả, đoạn lại vớ cây chuối bơi ra đình. Trận lụt ấy hơn
hai tháng mà chưa rút hết nước, thóc gạo cũng kém, nhiều nơi cũng đói,
cũng phải bồng bế dắt díu nhau bỏ quê quán đi tha hương cầu thực...
