- Nhưng bao nhiêu đời ông đời cha mẹ có đi như vậy đâu. Cho đến đời
mình cũng chỉ chân lấm tay bùn ở nhà quê, bây giờ bỏ làng ra đi mãi đâu
đâu thế này thì biết làm gì để sống một nhà hàng năm miệng ăn?
Mắt người mẹ già cũng long lanh:
- Nhưng còn ở quê quán sao được nữa? Đến đằng anh Bài có cái nhà
gỗ lim cũng phải bán rồi, đằng cụ Thiện thóc giống cũng dỡ ra ăn nốt. Rồi
đằng cụ Tư đem ra chợ bán cả hoành phi câu đối mà người ở tỉnh về họ
cũng chẳng thèm mua. Như thế cái túp nhà mình ở, cái miếng đất tận cùng
tịt cuối xóm lại cạnh bãi tha ma ai chết cũng vùi ngay đấy, thì còn trông
mong gì. Ở tổng bên làng Chanh ấy, nhà nào cũng mấy cái khung cửi chạy
rầm rập suốt ngày suốt đêm, ai nấy cũng quần nái, yếm lụa, đường gạch san
sát mà cũng người chết người đi vắng hẳn, trong làng xơ xác bỏ hoang, vậy
hỏi làng mình toàn những người làm thuê làm mướn, ruộng bãi cầm bán
hết, một thước đất cấy cầy không còn, thì ở lại làm sao được? Tao chỉ nghĩ
đến cụ Xã già cố ra ngồi bên cạnh con mẹ Thương, rồi ông con cùng chết
ngoài bờ ao, là tao không còn tâm trí nào rốn lại được nữa. Thế là cả cái chi
họ Nguyễn nhà này, người bỏ đi, người chết chỉ còn độc bố mày. Cái đận
này lặn lội ra tỉnh, tao chẳng dám mong no đủ, mà chỉ cầu sao giữ lấy được
thằng cu cho nó hương khói rồi dù có sao tao cũng...
Người mẹ tắc lại. Những tiếng run run, nghẹn ngào thành hẳn những
tiếng nức nở. Đến lượt người con giai nhìn mẹ. Y thần mặt ra lúc lâu rồi
thều thào lắc đầu:
- Nhưng khó khăn lắm mẹ ạ. Mẹ không xem suốt dọc đường chỉ
những người đi và toàn những cảnh vừa rồi đấy. Giờ thì đâu đâu cũng thế
thôi, chả đâu còn có công ăn việc làm cả, chả ai còn thể thương xót và cưu
mang được ai hết!...
- Đã có giời! Không ai cưu mang được ai nữa thì đã có giời. Chả nhẽ
giời lại đoản hết cả mọi người? Bố mày với tao còn nhúc nhắc được thì vẫn
