Gánh võ chỉ có hai người và một con gấu. Con gấu không to, lông đen
mướt. Một khoảng trắng như cái yếm che dưới ức và những đốm trắng ở
trán. Cổ gấu đeo một chuỗi nhạc đồng có chiếc to bằng quả lê và một vòng
xích sắt bện dạ vàng kết thêm chùm bông đỏ. Gấu đứng ngồi cạnh một
thanh dao cắm sâu xuống đất, xích mắc vào cán dao.
Hai người là cha con.
Người cha còn trẻ, cao lớn, đầu trọc, trán dô, hàm bạnh, râu quai nón,
da thịt đen bóng, gân guốc. Cả những ngày rét buốt, ông cũng cởi trần, hay
nếu mặc áo thì chỉ khoác một tấm áo rộng vải màu xanh lục, không cúc, cổ
thắt dải. Người con gái tuổi chừng lên bảy, lên tám, cao cũng bằng con gấu.
Da cô bé trắng ngần, mắt long lanh như mắt thỏ cườm, hai má như hai quả
táo đỏ. Tóc cô tết thành hai cánh rủ chấm ngang vai, thắt dải tết tua bằng
cẩm châu hồ thủy.
Người ta không cần phải xem diễn, chỉ thoáng trông thấy bóng dáng
gánh võ và nghe tiếng nhạc đồng là cả khu bến tàu, đầu cầu, vườn hoa - chợ
nọ ra đến ngoài cửa sông đã nao nức lên rồi. Người cha lừng lững gánh đôi
bồ mây quang dầu, tay cầm thanh đao mắc xích con gấu, cổ đao buộc một
lá cờ đuôi nheo đỏ viền kim tuyến phấp phới một chữ "Hoa" to cũng viền
thêu kim tuyến. Cô gái lưng đeo cái gù cũng bằng mây quang dầu, khi
thoăn thoắt đi bên cha, khi đi bên con gấu trông thì khệnh khạng, chờn vờn
nhưng bước rất nhanh, nhạc cổ kêu xoong xeeng. Tay cô bé cầm đôi roi tết
chỉ ngũ sắc buộc rủ tua bông trắng cũng xoong xeeng tiếng nhạc đồng.
Ngay buổi đầu tiên, đến xem vào lúc nửa chừng, tôi cũng ngạc nhiên,
hồi hộp lạ lùng.
Hôm ấy, vừa ở dốc cầu đi xuống, tôi đã bị hút ngay vào đám đông đen
nghịt giữa những tiếng thanh la, tiếng thét, tiếng nhạc inh ỏi, dồn dập. Tôi
phải cố len lách, kiễng chân, nghển mãi mới nhìn được vào bên trong.
