Nhưng tôi xin hãy được tả bằng những hình tượng trên đây và nói ra
sự cảm nghĩ đã đến trước nhất với tôi là như thế.
***
Trong những sáng tác của anh chị em, bên cạnh những điểm tốt, điểm
hay tôi thấy có hai điểm này cần phải suy nghĩ: sự dễ dàng và sự lười
biếng.
Đúng, sự sống và vận mệnh của dân tộc của đất nước là nguồn chất
liệu và cảm hứng cho anh chị em sáng tác, nhưng đâu có phải là một bữa
cỗ, thết đãi ê hề, không tốn kém gì cả. Hay nói một cách khác, nếu sự
nghiệp của dân tộc, của đất nước là một bữa cỗ, thì người viết phải là
những người lo chạy và làm ra bữa cỗ đó. Một bữa cỗ của một cảnh nhà
thanh bạch, nền nếp, hiếu khách và có tư thế.
Từng việc làm, từng thành quả, từng giá trị của nhân dân phải được
tìm hiểu, suy nghĩ, gắn bó và diễn tả với tất cả tinh thần trách nhiệm và ý
thức sáng tạo.
Mỗi cảnh ngộ, mỗi tình huống, mỗi con người, mỗi cuộc đời đều đòi
hỏi phải được ánh lên, sống động bằng những dòng chữ có mồ hôi, máu
thấm và trí não người viết.
Trong công cuộc phản ánh này, dễ dàng không những chỉ là thất bại
mà còn là một sự phạm tội.
Cùng với sự dễ dàng, lười biếng cũng thế! Mỗi nhân vật, mỗi hình
tượng, mỗi tình ý, mỗi câu, mỗi chữ... để có được chiều sâu, sức nặng và sự
sống, không thể không tạo nên bằng một sức lao động đặc biệt, kết tinh,
vận dụng tột cùng cường độ.
Nguyên nhân của nạn "hữu sinh vô dưỡng" trong sự sáng tạo của
những tác phẩm, căn nguyên là "tiên thiên bất túc", là vốn sống nghèo cỗi,
