quan ba... những cỗ súng lịch kịch, những lừa ngựa nghênh ngáo lại nháo
nhào cuống cuồng ở những dốc đồi, những đường hẻm. Chỉ tiếc không gặp
những thằng chủ! Những thằng Táctaranh, Sétnay, Tán Uông và những
thằng quản lý kia mà cha con cụ cũng như bao nhiêu người mất ruộng khác
chỉ muốn ăn gan uống máu...
Lửa lại đốt ruột, đốt gan ông cụ Cam. Một lúc lâu sau, ông cụ ngẩn
mặt ra:
- Lớp các cụ thua, lớp mình thua thì lớp con mình, lớp con mình
chúng nó phải được! Thằng Tây có gian ngoan, thắng thế đến thế nào cũng
không lấy được nhân tâm cái nước Nam này đâu! Rồi lại phải nổi lên mở
lại nước chứ. Chuyển thời thế là lại phải nổi lên thôi!
Gió vẫn lộng. Ông cụ Cam xếp mớ lạt lại, buộc làm một nắm to. Cụ
vào nhà cài lên một mé cột với con dao rựa. Tiếng ngáy của thằng Côn,
thằng Cam, và cái Gái lớn nghe rõ của từng đứa. Ông cụ đến giường. Cụ
vén khẽ màn lên, sờ rờ người thằng Côn. Cụ lấy cái áo nâu cũ của mình đắp
bụng thằng cháu bé. Thằng nọ nằm xoạc, hai đùi như đùi ếch, đầu thì húc ra
ngoài màn, chân thì gác lên cái gối mây quang dầu của ông cụ. Cả một góc
màn bị kéo căng xuống vì cả đầu cả tay thằng bé dìu xuống...
- Ừ, ừ... thằng này phải giao cho cậu giáo. Nghịch thì cứ nghịch...
nhưng phải học mới được!
Ông cụ kéo cháu nằm lại, gài màn cẩn thận xong thì ngồi xuống sờ cái
vò rượu ngang ở trong gầm giường. Miệng vò đã úp sẵn chiếc chén sành da
lươn to như cái bát đơm chè để cúng ngày giỗ tết. Chiếc nút bằng lá chuối
khô mở đánh phựt một tiếng, mùi rượu thoảng sực lên. Ông cụ rót đầy chén
rồi lần lần đến bên bàn. Còn đĩa lạc luộc ban chiều bà Gái để phần bố
chồng. Ông cụ cầm rượu và lạc ra thềm nhà.
