Mấy hôm nay, trong người Gái chẳng lúc nào thấy đói cả. Quà bánh
như bún ốc, bún riêu cua, bánh giầy, giò chả của mấy hàng quen mà Gái
đen vẫn thường ăn chịu và có khi ăn trừ bữa được, giờ Gái đen có ngồi vào
hàng thấy chị em ăn đông ăn tây cũng mặc. Công việc và tin tức cứ dồn
dồn đến làm Gái đen chẳng thiết gì ăn uống mà cũng không thấy mệt nhọc
gì cả, tuy phải chạy nhiều nơi, có đêm tới khuya vẫn chưa cơm chiều. Nhất
là từ hôm ở cầu than Bíp phô Gái đen vận động được tất cả bà con cũng
đấu tranh, vừa đòi được hạ tiền thuê thúng lại còn đòi tăng tiền đội than lên,
thì Gái đen càng tham công tiếc việc. Như thế là bà con làm than có ngày
được bốn hào rưỡi, năm hào, gần gấp đôi công ngày trước. Ai ai cũng nức
lòng nức dạ. Ai ai cũng thấy sự sống cũng như con người của mình rạng rỡ
hẳn lên.
Hôm đấu tranh, cả mấy bà và mấy người con gái ở dưới Lạc Viên và ở
chợ Con - trừ Ngọt và mẹ Nghĩa là người nhà của mình rồi - đều ăn nói đối
đáp với các cai bao khoán trôi chảy cả. Chấn hay Lương căn dặn Gái đen
việc gì, Gái đen cũng đều làm trọn. Gái đen không nói chuyện và cũng
không gặp các bà con gì cả, mà chỉ để Ngọt, mẹ Nghĩa hay con bạn của Gái
nói. Những điều Lương và Chấn cắt nghĩa cho Gái đen: nào sự bóc lột của
nhà thầu, nào cảnh thiếu thốn khổ cực của bà con do đâu mà ra, nào phải
làm thế nào cho đỡ áp bức, bóc lột, và từng việc một, như việc đòi hạ tiền
thuê thúng, đòi tăng tiền công nhật, tiền làm khoán thế nào, tình hình các
nhà ga, sở lục lộ đương cần than như thế nào, chủ Bípphô và các cai bao
khoán tính toán với nhau thế nào... nhất nhất Gái đen đem nói lại với Ngọt,
với mẹ Nghĩa, với con bạn đều chu đáo, rồi cả Ngọt, mẹ Nghĩa và con bạn
Gái nói lại, bàn lại với bà con cũng như thế.
Nếu không phải về ăn cơm thì dễ thường Gái đen cũng chẳng về nhà.
Ở lại Sáu Kho vừa không phải đi về vừa thấy vui, vừa lại ăn được. Quại
những bao thuốc bắc lên vai, hay đẩy xe bàn chất ba bốn kiện sợi, vẫn cứ
chuyện như ngô rang. Chung quanh ai cũng thế. Những người làm ở dưới
tàu lên cứ túm lấy bà con mà hỏi han. Chẳng bù mọi khi, lên đến bờ là chân
