- Tiền nhà chuyến này chỉ còn gửi ở nhà băng non một triệu. Dãy nhà
phố Tám Gian và phố Bônbe đã xuống giấy. Tôi lại vừa lấy thêm hơn nghìn
mẫu ruộng ở Đồ Sơn, ở Hải An. Cái đồn điền ngoài Quảng Yên cũng đã
xong. Tôi sẽ phái bố thằng Chính ra trông coi. Cái thằng quản lý cũ vẫn giữ
lại nhưng phải kiểm lại các sổ sách. Nghe đâu nó vừa thuê ba chuyến
thuyền định tải toàn gỗ lim ở đây về quê nó.
Đức Sinh ngừng lại. Bát chè đã hết. Y với lấy cái khăn bông ủ nước
nóng xấp nước hoa để trên cái đĩa pha lê lau tay:
- Anh cả ạ, tôi định cho đắp một con đê quai từ Đằng Hải ra Đồ Sơn
để bao chỗ bãi của nhà và của mấy tổng chung quanh lại. Chỉ hai năm là
thành ruộng cho phát canh. Ngoài Tràng Cát Đình Vũ vẫn để cho làm
muối. Thuyền lưới đỗ bến phải đóng thuế cho mình. Như thế cứu giúp cho
cả mấy làng ngoài ấy chúng nó không còn lo lụt, lo mặn. Sau đây mở thêm
mấy họ và xây nhà thờ mới, chiêu thêm dân đến làm. Bãi thành điền cũng
khắc về tay mình cả.
Thy San vẫn không lên tiếng.
Y đương còn phải nghĩ đến cái hội nghị sắp tới mà từ thằng cáo già
Đờvanhxy đến Đại diện Pháp quốc thương thuyền đều là những vấn đề
không thể làm đơn giản được. Kể ra những sự tính toán của một bà mẹ như
bà mẹ y thật là của những tay kinh doanh vừa xốc vác vừa chắc chắn.
Nhưng cái lối làm ăn cổ điển và An Nam này y vẫn không thích. Cho vay,
cắm ruộng đất, mở đồn điền, buôn bán nhà cửa và làm nhà cho thuê... Phải!
Vẫn là cái lối làm ăn của những đầu óc nhà quê. Còn hai lẽ nữa y không
thích. Một, lãi thu đến thế nào cũng không thể bằng mở nhà máy hay những
cuộc bao thầu, những độc quyền lớn! Hai, cái giới y phải đụng chạm trong
công việc này không xứng với một người như y. Uy thế, thời giờ và tâm trí
của y không thể nào dành cho những cuộc giao thiệp như thế được.
