Người ông đã bảy mươi tuổi của cái gia đình lần hồi sống trong hai
gian nhà lá ở xóm nhà thờ Cấm kia mà Gái đen nếu phải lìa bỏ, nghĩa là
không được trở về để trông thấy mọi người, để nghe các tiếng nói, để cùng
ăn uống, để sớm khuya gần gụi, thì đúng như mẹ Gái đen đã nghĩ, Gái đen
sẽ uống thuốc độc hay thắt cổ dưới mái tranh sau nhà cho được vừa chết
vừa thấm tất cả những hơi hướng nơi đây.
Người ông tàn tật và lặng lẽ của ba chị em Gái đen.
Từ ngày cha Gái đen còn sống và chưa đi tù, từ ngày đôi mắt của ông
Gái đen còn sáng, và từ ngày Gái đen có trí khôn rồi biết nghĩ, Gái đen đã
nhận thấy sự lặng lẽ đặc biệt của ông Gái rồi. Nhiều khách lạ đến nhà Gái
đen, trong số đó có cả những mật thám và những bạn hàng lậu của Gái, đều
tưởng rằng người ông của Gái đã mù, tập tễnh kia lại còn bị điếc và lẩn
thẩn nữa. Cái lẩn thẩn của một người già gần lẫn lộn rồi nhưng vẫn còn
khỏe mạnh và càng tham công tiếc việc!
Nhưng cái im lặng của người ông đã làm Gái đen sợ ấy vẫn còn kém
cái im lặng của gian nhà mà Gái đen càng ngày càng thấy lạnh lùng vô
cùng đối với mình. Khác hẳn trước kia, từ một xó, một góc hay bất kỳ đồ
đạc gì, đến một hòn gạch, một cọc giậu, một cây mía, giàn mướp... cũng
làm Gái đen tự hào, sung sướng vì thấy tất cả đều có công sức từ tấm bé
của mình. Bởi vậy giá như từ những cảnh những vật kia có tiếng thét lên,
mắng chửi nhiếc móc Gái đen, Gái đen lại thấy đỡ đau khổ, đỡ tủi cực, nhất
là thấy đỡ bị ruồng bỏ. Đây, Gái đen muốn làm gì thì làm, muốn đi thì đi,
muốn về thì về, muốn ăn thì ăn, muốn ngủ thì ngủ, Gái đen lại càng thấy
trong nhà hình như không còn có mình nữa!...
Rùng rợn nhất là khi Gái đen đi qua ban thờ hay thấy Kiều ngồi ở
trước ban thờ giữa nhà. Rồi đến những khi nhà cúng giỗ.
Ban thờ chỉ có một khám gỗ mộc đã mọt. Đồ thờ vỏn vẹn chỉ có một
bát hương sành, một bài vị phủ nhiễu điều, bộ mâm bồng, chân nến, bình
