năm cũng không viết cho mẹ lấy một lá thư, chứ đừng nói gửi cho mẹ đồng
quà tấm bánh... Đã tưởng mày mất xác ở trên Lạng Sơn trong chuyến năm
xưa quân Nhật kéo sang tràn qua Đồng Đăng, hay trong chuyến vừa qua ở
Quảng Yên. Nhưng Lý ơi! Mày vẫn còn sống đến bây giờ đấy, mà chỉ mẹ
mày em mày là không còn thôi! Mẹ mày em mày chết rồi. Mẹ mày và em
mày có anh mày đi làm tàu, vợ con hẳn hoi, và có mày cũng sức dài vai
rộng, lương tháng, gạo bông, quần áo lĩnh, mà cả mẹ lẫn em phải chết đói
đấy!..."
"Chao ôi, đã đành như anh mày không được mẹ mày chăm bẵm, bồ
côi cha từ năm lên chín lên mười, phải ra Sáu Kho đội than, đẩy xe bò tự
kiếm lấy miếng cơm mà ăn, rồi thì bấn bíu vợ con không trông nom được
mẹ mày. Chứ như với chúng mày, mẹ mày đi bước sau đây, sinh được anh
em mày, nuôi mày cho đến năm mười hai mười ba, em mày lên tám lên
chín rồi mới bồ côi, vậy mà anh em mày không biết quấn túm lấy mẹ, bảo
ban nhau làm ăn, để đến nông nỗi..."
Thanh lại đưa bao thuốc lá Bát tô cho Lý.
- Lý lấy thuốc hút đi.
Lý buông hai tay bưng đầu, đón lấy bao thuốc. Những tiếng nói và
cuốn phim vô hình vụt biến đi, nhưng một hình ảnh khác và tiếng nói khác
tiếp ngay tới.
Bà mẹ Lý người gầy xương, trán ngắn, gò má cao, da đen cháy, mặc
xống vải dày nhuộm nâu, áo cụt tay chắp vá, khép nép ngồi mén ở góc
giường. Anh em Lý đứng sau lưng nghe mẹ kể sự tình với Thanh và khẩn
khoản xin Thanh cố nhận dạy bảo cho con mình học. Lý, Ly là hai đứa lớn
trong đám học trò đầu tiên ở xóm Cấm của Thanh. Có buổi bà mẹ Lý
không gánh mà đội gánh nước, tay cắp cái rổ to càng ràng những hộp,
những bát, những gói, những dao bài, đèn hoa kỳ, gáo dừa, que đóm... cạp
rổ lại còn mắc lủng lẳng một điếu cày. Ở ngoài Sáu Kho về, bà cũng vẫn
