điều ấy Đan Thanh hiểu rõ rằng chính Huyền Minh là người duy nhất đã
làm cho chàng yêu thích và mến chuộng tu viện và cuộc đời tu sĩ, văn phạm
và luận lý, sự học và tư duy. Gương của Huyền Minh lôi cuốn chàng, lý
tưởng của chàng ngày xưa là được như Huyền Minh. Dĩ nhiên vị tu viện
trưởng vẫn còn đấy, chàng vẫn kính phục người, yêu mến người và tìm thấy
ở người một gương mẫu cao quý. Nhưng những thứ khác, những thầy giáo,
sư huynh, nhà ngủ, chỗ ăn, trường học, bài làm, khóa lễ, tất cả tu viện sẽ
không còn mãnh lực lôi cuốn chàng nếu thiếu Huyền Minh. Chàng còn làm
gì ở đây? Đan Thanh chờ đợi. Chàng ở lại dưới mái tu viện như một người
lữ khách bất định, đang trú ẩn trong trận mưa rào dưới một mái nhà hay
một tàng cây, chỉ để chờ đợi, chỉ như một người khách, chỉ vì sợ hãi những
phũ phàng của thế giới xa lạ.
Cuộc sống của Đan Thanh, lúc ấy chỉ còn là đợi chờ và từ biệt. Chàng
đi thăm lại tất cả những nơi chàng yêu thích hoặc đã có một ý nghĩa trong
đời chàng. Chàng ngạc nhiên nhận thấy rằng ở đấy có rất ít người và hình
ảnh mà chàng sẽ nhọc lòng khi chia tay. Có Huyền Minh và vị tu viện
trưởng già Từ Vân và cả cha An ấy, và có lẽ thêm thầy thủ môn tử tế với
người láng giềng tốt của cậu, ông chủ nhà xay. Nhưng những người ấy,
chính họ cũng gần như đã mất hết mọi thực hữu. Khổ tâm hơn có lẽ là sự từ
biệt với tượng thánh mẫu lớn bằng đá của nhà thờ, với những vị thánh thờ ở
cổng chính. Rất lâu chàng đứng trước những pho tượng ấy, trước những
hình điêu khắc đẹp đẽ của chỗ hát thánh ca, trước máy nước của đường đi
dạo, trước cột trụ có ba đầu thú vật, chàng đứng dựa lưng vào những cây
Điền- mã, cây dẻ. Tất cả thứ ấy một ngày kia đối với chàng sẽ là một kỷ
niệm, một quyển sách hình, đóng kín trong lòng chàng. Ngay bây giờ, trong
khi chàng còn sống giữa những vật ấy, chúng đã bắt đầu tuột khỏi chàng,
mất hết tính cách thực hữu, lung linh như những hồn ma dĩ vãng. Cùng với
cha An người thân thiết với chàng, Đan Thanh đi hái những cây cỏ thuốc,
đến người thợ xay của thư viện, chàng nhìn những người bồi làm việc và
thỉnh thoảng uống một cốc rượu họ mời và ăn cá chiên, nhưng chàng vẫn
cứ xa lạ với tất cả mọi thứ ấy, chỉ còn nhìn chúng như những kỷ niệm, cũng
