NHÀ VĂN NGUYỄN MỘNG GIÁC - Trang 5

nhưng có dịp được đọc sách, lại đang cư trú trên vùng đất còn in dấu nhiều
di tích thời Tây Sơn - Nguyễn Huệ, tôi đã đánh bạo viết bài phê bình (Tạp
chí Sông Hương - số 4-2000).
Đang mong có dịp gửi ông bài viết, càng mong được gặp ông để "tranh cãi"
thì vào những ngày Huế đang rộn ràng chuẩn bị cho Festival, tôi nghe ông
gọi điện, không phải từ Mỹ, mà từ căn nhà nhỏ của một người bà con ở
"thôn Vĩ". Thì ra ông vừa về thăm Huế và đã đọc bài phê bình của tôi.
Cứ tưởng ông đã già lắm, hóa ra ông còn kém tôi một tuổi (ông sinh năm
1940), tuy mái tóc hoa râm đã chớm hói. Với nụ cười rất dễ gần, ông nhanh
nhẹn bắt tay tôi và chúng tôi "vào chuyện" ngay, không chút khách sáo.
- Phê bình sách của anh mà chưa có dịp hỏi anh SCML đã được sáng tác
như thế nào?
- Hồi tôi viết cuốn sách ấy đời sống còn cơ cực lắm. Sáng, 6 giờ dậy đạp xe
đi làm công trong tổ hợp mì sợi Dân Sinh ở Phú Lâm, mang theo một "ăng-
gô" gạo kèm ít "chao", bắc sẵn bên lò mì, 12 giờ trưa nghỉ ăn xong là cắm
cúi ngồi viết đến đầu giờ làm chiều. Trên đường về lại Thị Nghè, chở mì đi
bán. Tối về đến nhà, 9 giờ lại ngồi vào bàn cho đến 12 giờ khuya. Suốt mấy
năm như thế, bắt đầu viết từ 1978 đến 1981 thì xong. Tôi có thói quen là
làm đề cương rất kỹ lưỡng, còn khi viết, bản thảo rất sạch sẽ, ít sửa chữa.
Cũng phải nói là may có niềm say mê văn chương và quyết tâm viết bộ
SCML như là một món nợ phải trả cho quê hương, tôi mới sống qua được
những tháng ngày khó khăn đó...
Viết xong, tôi đến gặp anh Hà Mậu Nhai, Giám đốc Nhà xuất bản Văn
Nghệ TP. Hồ Chí Minh, trình bày công việc của mình. Anh Hà Mậu Nhai
rất hoan nghênh, nhưng khi thấy chồng bản thảo dày hơn cả gang tay, tính
phải dùng một số lượng giấy quá lớn giữa lúc đất nước còn nhiều thiếu
thốn, anh bảo tôi tạm cất giữ, chờ một thời gian sau...
- Bài tôi viết về SCML, có điều gì làm anh khó chịu không?
- Bây giờ ít người chịu đọc những bộ sách dày như thế, có được người đọc
kỹ như anh là mừng rồi. - Nguyễn Mộng Giác nhỏ nhẹ và từ tốn tránh trả
lời trực diện, nhưng một lát sau, ông nói tiếp - Anh có phê bình là tôi dành
quá ít trang miêu tả những chiến công hiển hách của Nguyễn Huệ, nhưng